Bezienwaardigheden Griekenland

Het meest zuidelijke deel van het Griekse vasteland is vernoemd naar de mythologische koningszoon Pelops. Waar u ook komt, in Epidauros, Mycene, Olympia of Nemea: de Peleponnesos ademt mythologie. Naast een boeiende geschiedenis kunt u op dit schiereiland ook genieten van uitgestrekte zandstranden en een prachtige, ruige natuur. In het binnenland liggen ruwe bergmassa’s, maar ook groene dalen en langs de kust vindt u karakteristieke vissersdorpjes met een mediterrane sfeer. Tijdens een vakantie op de Peloponnesos nemen verhalen over goden, helden en heiligen u mee terug in de tijd. Hier werden de Olympische Spelen gehouden en hier vertrok Agamemnon met zijn vrienden naar Troje. Maar hier vindt u ook Venetiaanse forten, Byzantijnse kloosters en Turkse badhuizen die herinneren aan een heel ander stukje Griekse historie. In dit zonnige vakantieparadijs moet u ook zeker van de gastronomie genieten. Dionysos, de god van de wijn, schonk de mensen zijn godendrank. Al duizenden jaren wordt op Peloponnesos wijn geproduceerd. Ontdek hoe goed deze bloedrode wijn combineert met Griekse kaas en olijven in een van de vele tavernes.

‘De in de lucht zwevende’, zo luidt de vertaling van Meteora. Liggend op bijna onbereikbare pieken van bijzonder gevormde rotsen lijken de Meteorakloosters ook daadwerkelijk te zweven. In de 14e eeuw bouwden de eerste kluizenaars hun woningen op de imposante rotsen als toevluchtsoord tijdens de strijd tussen het Servische en het Byzantijnse rijk. Sindsdien zijn er in meer dan zeshonderd jaar vierentwintig kloosters verspreid over de rotsen gebouwd. De monniken konden de kloosters verlaten en bereiken via een touwladder of met behulp van een groot net dat naar boven of beneden werd getakeld. Tegenwoordig zijn er nog maar zes kloosters bewoond. Om deze te bezoeken zijn er nu gelukkig wel trappen en tunnels aanwezig.

In het hartje van de Griekse hoofdstad bevindt zich de overdekte markt Varvakios Agora. In de winkelstraat Athinas liggen twee hallen uit de 19e eeuw, waarin u fantastische streekproducten als groenten, kruiden, vlees en natuurlijk vis kunt kopen. Op de vismarkt zult u prachtige vissen uit de Middellandse Zee ontdekken, die u waarschijnlijk nog nooit eerder heeft gezien. Om uw culinaire ontdekkingtocht over de markt op betamelijke wijze af te sluiten, kunt u tegenover de markthallen in een van de vele restaurantjes neerstrijken en uzelf verwennen met een verse maaltijd en een heerlijk drankje.

De antieke geneeskunst komt men nog overal tegen. Zo herkennen we in de esculaap de staf van de genezende god Asklepios en verbinden artsen zich met Hippokrates, verre nazaat van Asklepios, als zij diens eed afleggen. Asklepios’ heiligdom in Epidauros was het centrum van de antieke geneeskunst, waar de zieke mens in zijn geheel (olos) werd onderzocht. De behandelingen die volgden, denk aan kleuren- en lichttherapie, koude en warme baden, ademhalingsoefeningen en yoga, dieet, medicinale kruiden én visualisatietechnieken, moest de patiënt ter plekke voor onbepaalde tijd ondergaan. Asklepios meende dat de menselijke geest een krachtig genezer is: een positief ingestelde, opgeruimde geest had een grote invloed op het fysieke welzijn. Het uitgestrekt heiligdom omvat naast tempels en hospitalen, die gewijd zijn aan de god van de geneeskunde, ook het wereldberoemde theater van Epidauros. Dank zij een uitgekiende akoestiek konden alle 12.000 bezoekers de woorden op het toneel verstaan.

Delphi was vanaf de 8e eeuw voor Christus befaamd als de verblijfplaats van de god Apollo. Van heinde en verre trokken jaarlijks duizenden mensen naar Delphi om in de tempel van de zonnegod om raad te vragen bij het nemen van belangrijke en moeilijke beslissingen. De wachttijden waren vaak lang, en er moest flink worden betaald voor het stellen van een vraag. Een van de priesteressen van de tempel, de Pythia, fungeerde als doorgeefluik van de voorspellingen en raadgevingen van Apollo. Zij zat op een driepotig krukje, dat boven een scheur in de grond stond. Uit die scheur stegen bedwelmende dampen op, die haar in trance brachten. De Pythia begon dan onverstaanbaar te brabbelen, waarvan niemand iets begreep, maar waarvan men aannam dat het een boodschap van Apollo was. Enkele andere priesters gaven een vertaling, een vaak cryptische voorspelling. Het orakel had veel invloed op zowel wereldlijke als geestelijke leiders, en de uitkomst van de raadpleging was dikwijls bepalend voor oorlog of vrede. 'Als je de rivier oversteekt zal je een groot rijk vernietigen'. Die woorden kreeg koning Croesus van Lydië te horen, toen hij aan het Orakel van Delphi vroeg of hij oorlog moest voeren tegen Perzië. Het orakel kreeg gelijk, maar het bleek zijn eigen rijk te zijn.

Bij de Kronos-heuvel in het antieke Olympia vonden in 776 voor Christus de eerste Olympische Spelen plaats, ter ere van de oppergod Zeus. Van heinde en verre stroomden toeschouwers naar het heiligdom Olympia om hun plaatselijke helden tijdens de wedstrijden aan te moedigen. Vijf dagen lang konden zij genieten van de naakte atleten die in de verschillende takken van sport hun vaardigheden toonden. Naast hardloopwedstrijden en wagenraces werd er gestreden in de vijfkamp (speerwerpen, verspringen, discuswerpen, hardlopen en worstelen) en pankration, een wrede combinatie van boksen en worstelen. Een overwinning op de Olympische Spelen was het hoogste doel van elke deelnemer. Direct na zijn zege kreeg de winnende atleet een palmtak overhandigd. Hij moest samen met de andere kampioenen in een feestelijke optocht naar de Zeustempel gaan. Hier lagen de felbegeerde prijzen: kransen van de heilige olijfboom. Het belangrijkste dat een atleet voor zijn prestatie kon krijgen was echter niet deze lauwerkrans, maar de wetenschap de beste te zijn en de eer die dat met zich meebracht. En de eer kwam niet alleen hemzelf toe, maar zijn familie en de stad waar hij vandaan kwam.

Op zijn zoektocht naar de authenticiteit van Homerus’ epos de ‘Ilias’, begon amateur-archeoloog Heinrich Schliemann in 1876 met opgravingen in de koningsburcht van Mycene. Vlak achter de beroemde Leeuwenpoort stuitte hij op een cirkelvormig terras, waar hij vijf graven vond. Omdat de stoffelijke overschotten overdekt waren met goud, was Schliemann ervan overtuigd dat hij de graven van Agamemnon en zijn familie had gevonden. Met deze ontdekking bracht hij de heldenwereld van Homerus tot leven.

Van het oude Mistras restten nu nog enkele fraaie kruiskoepelkerkjes met wonderschone fresco’s, een fort en een paleis. Het is nu een wondermooie spookstad op een steile heuvel met ooit imposante vestingsmuren, waar nog enkele nonnen hun onderkomen vinden. Bovenop deze heuvel staan de overblijfselen van de burcht uit 1249. Het zijn de stille getuigen van de tijd dat deze Byzantijnse hofstad een centrum van cultuur met ruim 40.000 inwoners was. Veel kloosters en Byzantijnse kerken zijn nog in goede conditie en absoluut een bezoek waard.

Monemvasia, het ‘Gibraltar van Griekenland’, werd door een aardbeving gescheiden van het vasteland en bleef lange tijd een eiland. Velen zochten hier hun toevlucht en stichtten er een bloeiende handelsnederzetting, die vanaf het vasteland niet te zien was. Het dorp is verdeeld in twee gedeeltes: in de benedenstad zijn de wegens goed begaanbaar en zijn de huizen nog prima staat. Hier vindt u in een wirwar van smalle straatjes, oude gebouwen, taveernes, hostels en kafenions. Een wandeling naar het rotsplateau op 300 meter hoogte, de bovenstad, is een behoorlijke klim.

In het noorden proeven we het Ottomaanse verleden onder andere in de stad Ioannina. In deze stad van Ali Pasha leefde ook het meisje Kyra Frosini. Zij had een affaire met de oudste zoon van de gevreesde leider, Muhtar Pasha. Toen de vrouw van Muhtar deze de affaire ontdekte, deed zij haar beklag bij haar schoonvader en eiste actie. Het meisje werd, samen met 17 andere overspelige vrouwen, gevangen genomen en aan handen en voeten geboeid en met stenen verzwaard, in het Pamvotis-meer geworpen, waar ze jammerlijk verdronk. Ook doen diverse verhalen de ronde over de voor de Balkan zo karakteristieke boogbruggen. Deze werden over wild stromende bergbeken gebouwd, zoals bij Kipi. Zo zouden de bruggen pas ‘geborgd’, stevig genoeg, zijn als er tijdens de bouw een offer werd gebracht in de vorm van een levend ingemetselde persoon...

Door heel Griekenland vindt u kleine, vaak eeuwenoude kerkjes op de meest afgelegen plekken aan. Sommige zijn vanbinnen fraai beschilderd en behangen met iconen en andere religieuze attributen. Andere zijn eenvoudiger. Deze kerkjes werden gebouwd ter ere van een heilige, die de hemelse hulp moest inschakelen in tijden van nood. Zeker eens per jaar, op de naamdag van de heilige, komt er een Griekse priester, de pappas, om er de liturgie te vieren samen met de dorpelingen. In Griekenland viert iedereen die vernoemd is naar een heilige ook zijn of haar naamdag op diens feestdag, en krijgt verjaarscadeautjes.

Kenmerkend voor de Grieks-orthodoxe Kerk is het gebruik van iconen. Het woord icoon is afgeleid van het Griekse woord eikón, dat afbeelding betekent. Het afbeelden van heiligen, Bijbelse figuren en martelaren is gebonden aan traditie, de icoonschilders hanteren vaste regels gebaseerd op bestaande schilderingen. De eerste afbeeldingen zouden niet door mensenhand zijn gemaakt, zoals de afdruk van Jezus Christus’ gelaat op de zweetdoek van de Heilige Veronica. Maria is voor het eerst afgebeeld, met het kindje Jezus op de arm, door de evangelist Lukas (‘Maria Odigítria’, Maria die de weg wijst). Voor heiligen en martelaren gaat de icoonschilder uit van portretten die tijdens hun leven zijn gemaakt. In de Grieks-orthodoxe kerken zijn iconen heilige voorwerpen, die door de gelovigen worden gekust. Men vereert zelfs de iconen waaraan wonderbaarlijke werkingen worden toegeschreven, die afgesmeekt worden met votief plaatjes.

Delos is een van de belangrijkste archeologische vindplaatsen van het Middellandse Zeegebied. Toen de zwangere Leto door Hera, de wraaklustige vrouw van Zeus, opgejaagd werd over de aarde, vond ze rust op dit rotsachtige eilandje . Ze zwoer de dure eed dat haar kinderen hun geboorteplaats rijk en machtig zou maken, ook al was het niet vruchtbaar of lieflijk. Op Delos schonk Leto het leven aan de godentweeling Artemis en Apollo, kinderen van Zeus. Het Leeuwenterras bij het Heilige Meer, de prachtige tempelruïnes en de theaterwijk met een indrukwekkend amfitheater herinneren aan de belangrijke rol die het heiligdom in de antieke wereld speelde.

Ten zuiden van Corfu-Stad op het uiterste puntje van het schiereiland Analípsis ligt Kanóni. Vanaf hier kijkt u uit over het klooster van Vlacherna en het muizeneiland: een van de meest gefotografeerde plekken op Corfu! Vanaf Kanóni kunt u te voet via een dam het kleine eilandje bereiken waarop het eveneens kleine 17e-eeuwse Vlachernaklooster staat. Het is een mooi wit gebouw en de eenzame cipres naast het klooster maakt het plaatje compleet. Vanaf Kanóni kunt u een boot nemen naar Pontikonisi, dat in de volksmond het muizeneiland wordt genoemd. Op dit eiland staat een Byzantijns kerkje uit de 12e eeuw. Volgens de legende zou Pontikonisi het versteende schip van Odysseus zijn. Poseidon zou uit woede, omdat hij Odysseus keer op keer had geprobeerd te dwarsbomen zonder succes, diens schip in een rots hebben veranderd.