Napoleon en zijn Waterloo
Clio, de muze van de geschiedenis, werd (en wordt) helaas maar al te vaak voor een nationaal karretje gespannen. Gedreven door nationale trots worden zaken overdreven, of afgezwakt. De eigen rol wordt overdreven of kleiner gemaakt, al naar gelang het uitkomt. De slag van Waterloo is hiervan een mooi voorbeeld…
De slag bij Waterloo
U kent het verhaal wel. De dappere Britten onder leiding van de kalme Wellington voorkwamen bij Waterloo de overheersing van Europa door de perfide Napoleon en de Fransen. De slag zelf was een echte cliffhanger. Tot op het laatst was de uitkomst onzeker. Uiteindelijk zagen zowel de Fransen als de Engelsen aan de horizon een stofwolk, veroorzaakt door een oprukkend leger. Napoleon en de Fransen dachten dat het maarschalk Grouchy was. De overwinning leek binnen handbereik! Des te groter was de schok toen uit de stofwolk een vlag met een zwarte adelaar tevoorschijn kwam. Het waren de verslagen gewaande Pruisen, onder de ‘generaal-huzaar’ Blücher. De Britten gingen in de tegenaanval, wonnen de veldslag en redden Europa van de tirannie. Begrijpelijk dat deze versie nog steeds de Britse voorkeur geniet.
Tot zover de mythe. De werkelijkheid was iets anders... Het Britse leger was helemaal niet zo Brits! Slechts een derde vocht onder de Engelse vlag, en bestond voor een groot deel uit Ieren. De rest was Duits, Nederlands en Belgisch. Het was een geallieerde overwinning, onder een Britse commandant. Toen Napoleon de stofwolk ontwaarde, wist hij meteen dat het voorbij was. Hem was al gemeld dat Blücher in aantocht was. Grouchy was nergens te bekennen. In een laatste wanhopige gok gooide hij zijn laatste reserves in de strijd. Om ze moed in te praten, liet hij rond roepen dat de stofwolk veroorzaakt werd door Grouchy en zijn leger. Een bewuste leugen.
Het einde van een tijdperk
En hoe beslissend was Waterloo uiteindelijk? Als je realistisch bent, moet je toegeven dat zelfs als Napoleon bij Waterloo gewonnen had, dit slechts uitstel van executie zou zijn geweest. De Oostenrijkers en Russen waren nog niet eens aan het front gearriveerd. Hun enorme legers zou Napoleon onmogelijk hebben kunnen weerstaan, hoe geniaal hij als krijgsheer misschien ook was. En toch, toch wordt Waterloo omgeven door een speciaal 'aura'. En dat voel je als je over het slagveld wandelt. Het onvermijdelijke einde van Napoleon heeft daar zijn beslag gekregen. Het einde van een tijdperk. Een tijdperk van revolutionaire oorlogen en revolutionaire veranderingen. Europa snakte naar rust, en die rust leek op het slagveld van Waterloo veroverd te zijn.
Meer weten over Napoleon
Bent u een fan van lezen, dan kan ik u onderstaande twee boeken van harte aanbevelen!
• De Kleine Keizer, Martin Bril
• Napoleon - De schaduw van de revolutie, Bart van Loo
Volg ons