Kunst en architectuur in Lissabon

We vliegen naar Portugal. Na aankomst op de luchthaven van Lissabon worden we naar ons hotel in de Portugese hoofdstad gebracht, waar we vijf nachten verblijven. Dankzij het tijdsverschil hebben wij een extra uurtje deze dag, waardoor wij in de middag direct al Lissabon kunnen ontdekken. We gaan te voet de stad in en worden ons in de wijk Bairro Alto direct bewust van de vele steile hellingen en de enorme hoogteverschillen van de stad. Bairro Alto, naar Nederlands vertaalt de hoge wijk, ligt op een van de vele heuvels van Lissabon en biedt een prachtig uitzicht over de stad. Aan de rand vinden wij de restanten van de middeleeuwse kerk Igreja do Carmo. De omgeving van de kerk is naar ontwerp van de Portugese architect Alvaro Sizo gerenoveerd en biedt een prachtige toegang tot de Elevador de Santa Justa uit 1902 die de Bairro Alto verbindt met de laaggelegen wijk Baixa. In de wijk Chiado bezoeken wij het Museu Nacional de arte contemporânea do Chiado met een kunstcollectie vanaf de 19e-eeuwse romantiek tot en met de eigentijdse kunst. Op deze avond kunt u met het reisgezelschap dineren (op eigen kosten) of zelf de stad ontdekken. (ca. 20 km)

Lissabon heeft u niet volledig bezocht zonder een bezoek aan Sintra. Dit dorp vormde het toevluchtsoord van de koninklijke familie tijdens de zomermaanden, wat resulteerde in een reeks aan bijzondere buitenverblijven. Juist door de hoge ligging in het berglandschap met de vele trappetjes, steile weggetjes en kronkelende paden, biedt het dorp bij mooi weer prachtige uitzichten. Gezamenlijk bezoeken wij het Palácio Nacional da Pena, het 19e-eeuwse zomerpaleis dat bovenop een van de hoogste bergtoppen van Sintra is gebouwd. Het paleis, gebouwd in opdracht van prins-gemaal Ferdinand van Saksen-Coburg-Gotha, is geïnspireerd op het Beierse Neuschwanstein en werd ontworpen door de Duitse architect Von Eschwege. Bij de bouw werd het bestaande hiëronymietenklooster opgenomen in het ontwerp. Na de val van de koninklijke familie werd het paleis in 1910 een museum. Na ons bezoek aan Palácio Nacional de Pena heeft u tijd vrij om te genieten in het dorp van de vele terrasjes en winkels of om een van de andere paleizen te bezoeken, zoals het Palácio Nacional de Sintra, Castelo dos Mouros, Quinta da Regaleira of Parque de Pena. Aan het einde van de middag reizen wij weer terug naar Lissabon. Ook op deze avond kunt u met het reisgezelschap een hapje eten (kosten niet inbegrepen) of zelf de stad ontdekken. (ca. 70 km)

Deze dag staat in het teken van de Triënnale van Lissabon in het Palácio Sinel de Cordes en het het Museu Design MUDE. In de ochtend reizen wij naar de wijk Alfama, dit is de oude Moorse wijk van de stad, die wordt gekenmerkt door smalle steile straatjes en huizen met de typische tegelgevels. Achter in Alfama ligt het Palácio Sinel de Cordes aan het Campo de Santa Clara. Hier bezoeken wij de hoofdlocatie van de architectuurtriënnale van Lissabon onder leiding van een lokale Engelssprekende gids. De 7e editie van de architectuurtriënnale van Lissabon is getiteld ‘How heavy is the city?’ en haakt aan op een langere discussie in de architectuurwereld. Hoe kunnen architectuur en stedenbouw nu actief bijdragen aan een coöperatieve stad en samenleving, voor mens en natuur? Welke invloed heeft ons materiaalgebruik, ons denken over vaste ontwerppatronen, constructies, bouwmethodes ons beperkt in de aanpassingen die wij willen maken ten behoeve van het klimaat en hoe kunnen wij loskomen uit deze vaste denkpatronen? Na ons bezoek aan Palácio Sinel de Cordes lunchen wij nabij het paleis (niet inbegrepen) en wandelen wij terug naar de stad via het Panteao Nacional. Deze barokke kerk is het nationale pantheon voor de helden van Portugal. Vervolgens bereiken we via de heuvels van Alfama de wijk Baixa, het hart van het winkelgebied van Lissabon. In deze wijk bezoeken wij de tweede locatie van de triënnale van Lissabon, het Museu Design MUDE. Dit design & modemuseum van Lissabon werd in 2011 opnieuw ingericht naar ontwerp van het Portugese architectenkantoor Ricardo Carvalho + Joana Vilhena Arquitectos. Hier bezoeken wij de exposities op eigen gelegenheid. Na ons bezoek aan het museum kunt u de rest van de dag zelf invullen in hartje Lissabon. ’s Avonds kunt u met de groep dineren (kosten niet inbegrepen) of zelf de stad ontdekken.

In 1998 was organiseerde Portugal de Wereldtentoonstelling in Lissabon. Speciaal voor dit evenement werd een oude havenwijk omgevormd tot groots expositieterrein dat nu bekend staat als Parque de las Naciones. In de ochtend bezoeken wij deze wijk en bewondern de unieke architectonische ontwerpen die zijn blijven staan, zoals het Pavilhão de Portugal van architect Alvaro Siza en het trein en metrostation Orient van Santiago Calatrava. Hierna keren wij terug naar het centrum en bezoeken het Centro de Arte Moderna Gulbenkian (CAM). Dit museum is onderdeel van Calouste Gulbenkian Foundation en bevindt zich in het nieuwste gebouw van het complex, ontworpen door de Japanse architect Kengo Kuma. In het CAM worden exposities georganiseerd rondom eigentijdse kunst en kunstenaars. Na dit zelfstandige bezoek kunt u de rest van de dag zelf indelen. Bezoekt u het andere deel van de collectie met de kunst van voor 1900 in het Calouste Gulbenkian Museum of wandelt u de heuvel af richting de wijken Avenida en Baixa. Natuurlijk kunt u ook het Castelo de São Jorge bezoeken, dat met zijn hoge ligging prachtig uitzicht biedt over geheel Lissabon. Ook op deze avond kunt u met de groep dineren (op eigen kosten) of zelf een restaurantje in de stad op zoeken.

Aan de rand van Lissabon ligt de wijk Belém, een voormalig zelfstandige gemeente, die gesticht werd in 1495 door koning Manuel I. Nu vormt het dorp een geliefde buitenwijk van Lissabon met vele ambassadeurswoningen en het Portugese presidentiële paleis, aangevuld met enkele grote musea. In de ochtend starten wij ons bezoek met het Mosteiro dos Jerónimos. Dit unieke kloostercomplex uit 1501 vormt een hoogtepunt in de manuelijnse stijl, een vorm van late gotiek met maritieme elementen en gedraaide zuilen. Het kloostercomplex omvat een refter, een kapittelzaal, een kloostergang en een abdijkerk. We vinden hier de graven van onder andere Vasco da Gama en Manuel I. Na ons bezoek aan het klooster wandelen wij door Belém naar MAAT, het Museum for Art, Architecture and Technology. Naast de collectie eigentijdse kunst is hier ook het derde deel van de Triënnale van Lissabon te bezoeken. In 2016 werd het museum geopend, nadat de oude elektriciteitscentrale van Belém werd verbouwd en uitgebreid tot een museum naar een ontwerp van het Londense bureau Amanda Levete. In de middag bezoeken wij het MAC/CCB. Dit is een combinatie van het Museu de arte contemporânea (MAC) en het Centro Cultural de Belém (CCB). In 2023 heropende het complex dat nu de staatscollectie eigentijdse kunst (CACE), de Teixeira de Freitas Collectie, de Ellipse Collectie en de Berardo Collectie omvat, samen met architectuurcentrum van Belém. De exposities omvatten werk van Pablo Picasso, Salvador Dalí, Marcel Duchamp, Louise Bourgeois, Paula Rego, Cindy Sherman en vele anderen. Naast MAC/CCB ligt de Torre de Belém die u in de middag op eigen gelegenheid kunt bezoeken, net als bijvoorbeeld de botanische tuinen of de waterkant met uitzicht over de Taag. Ook op deze avond kunt u met het reisgezelschap een hapje eten (kosten niet inbegrepen) of zelf de stad ontdekken.

Om onze beenspieren ook op de laatste dag te trainen, maken wij in de ochtend een wandeling door de wijk Estrela via Bairro Alto. Dit is een relatief groen stuk van de stad, dankzij de Jardim Botânico, het Praça do Príncipe Real, Jardim da Estrela en de tuinen achter het parlementsgebouw Palácio de São Bento. Hier vinden wij het Portugese parlement en de laatbarokke Basílica da Estrela uit 1779.
Na deze wandeling kunt u de verdere tijd in Lissabon zelf invullen. In de avond worden naar de luchthaven van Lissabon gebracht voor de terugvlucht naar Amsterdam. (ca. 20 km)