Insidertips Sicilië: 3 tips van onze reisleider

Tip 1: Droomplekken op Sicilië

Wanneer ik naar Sicilië op reis ga, is de tempel van Segesta één van mijn favorieten plekken om te bezoeken. Te midden van groene bergen en glooiende heuvels staat deze nooit volledig voltooide tempel. En toch toont de tempel af, hij imponeert. Als de zon tegen het eind van de dag begint te dalen, gloeit de tempel warm goudgeel op: ik word er altijd weer even stil van. Ook het theater maakt indruk. Het ligt wat verborgen, deels in de wand van een berg uitgehouwen. Het uitzicht is fantastisch! Ik geniet er altijd van om na mijn bezoek aan dit theater over de weg terug naar beneden te lopen. De tempel daar beneden blijft trekken. Ondertussen passeer ik van die typisch Siciliaanse dwergpalmen en in het voorjaar wandel ik tussen velden vol bloemen, vlinders en honingbijen.

De eerste keer dat ik Palermo bezocht, maakte ik me lichtelijk zorgen over het gevaar dat daar aan alle kanten op de loer zou liggen. Maar vanaf het eerste moment dat ik door de stad wandelde, werd ik ‘overvallen’ door een gevoel van ontspannenheid en ongedwongenheid. De speelse markten, de nieuwsgierig makende ‘verdwaal’ straatjes, de prachtige historische bouwwerken en de adembenemende Byzantijnse mozaïeken, die in menig kerk mysterieus oplichten: Palermo is een heerlijke stad! Hier kom ik zo graag terug!

Ook al ben ik al vaker in het havenstadje Cefalù geweest, ik ontdek er elke keer weer het ene fotogenieke doorkijkje na het andere wanneer ik dwaal door straatjes met trappen, die me naar de hoger gelegen, stenige kust leiden. Vanaf daar geniet ik van een weids uitzicht over de zee en over de kleurrijke huizen van Cefalù, die in een halve maancirkel om de kleine haven en het strand liggen. Zo mooi!

Op een eiland kan het natuurlijk niet anders, maar uitwaaien langs de Siciliaanse kust is echt een must! Als u aan de zuidkant van het eiland bent, kijkt u over de golven uit naar Afrika, dat ergens ver weg in de verte moet liggen. Dat vind ik altijd zo’n bijzondere gedachte. En op het strand van Letojanni, word ik steevast verleid tot het oppakken van de ene mooie (kunstzinnige) zwarte lavasteen na de andere.

In een grillig berglandschap ligt het mooie middeleeuwse stadje Castelbuono met een machtig kasteel. Hier proeft u in een delicatessenwinkel heerlijke streekproducten zoals nougat. Aan het dorpsplein staat een oud kerkje met fraaie fresco’s en een kelder met nog meer fresco’s. Als het kerkje open is, ga ik er altijd even naar binnen. Het dorpje zelf is ook de moeite waard. Niet voor niets vormde het deels het decor voor de Siciliaanse speelfilm Nuovo Cinema Paradiso. Het dorpsplein en het kasteel zijn duidelijk herkenbaar. Ook in Cefalù trouwens werden voor deze film opnames gemaakt.

U komt tijdens een reis over Sicilië overal prachtig keramiek tegen, in allerlei stijlen en vormen. Het door UNESCO beschermde stadje Caltagirone is zelfs beroemd om de prachtige met keramiektegeltjes beklede trappen van de Santa Maria del Monte. Zelf houd ik van tegels met taferelen van het Siciliaanse landleven erop, in blauw-, groen- en geeltinten. Op de luchthaven van Catania is een prachtig keramiekwinkeltje, daar ga ik altijd even neuzen en meestal laat ik me dan ook verleiden tot een aankoop. Het is dan altijd wel even stressen, hoe ik die aankoop in mijn toch al overvolle handbagage ga proppen, maar eenmaal thuis ben ik toch altijd weer blij met deze Siciliaanse aandenkens.

Tip 2: Dit moet u echt eten op Sicilië!

Dwalend door de smalle straatjes van Syracuse eindig ik altijd op een terrasje waar ik dan gegrilde kleine sardines bestel. Ik ben dol op die visjes, zeker in combinatie met wat wilde spinazie. En in Sicilië neem ik daar dan altijd een speciale salade bij: insalata di arance e finocchi. Venkel met Siciliaanse bloedsinaasappelstukjes in wat olijfolie en besprenkeld met wat geraspte amandelen of pinda’s. Simpel maar verrukkelijk.

Aubergines komt u op de Siciliaanse markten in allerlei vormen en kleuren tegen. De Sicilianen weten er heerlijke gerechten van te maken, zoals het aubergineprutje carbonata, dat zowel warm of koud wordt gegeten met brood, vlees of vis. Naast de in olijfolie zacht gestoofde aubergine zitten er in het prutje ook uien, pepers, knoflook en tomaten verwerkt met hier en daar wat kappertjes, zoete rozijntjes en allerlei kruiden. Iedere Siciliaanse mama bereidt de carbonata natuurlijk op haar eigen traditionele wijze en daarom smaakt het ene prutje net weer iets anders dan het andere. En die variatie van spijs doet eten.

En als u van aubergines houdt, zoals ik, dan kunt u natuurlijk niet om de pasta alla Norma heen. Of u het nu eet met spaghetti of met penne, deze aubegineschotel, zo eenvoudig van ingrediënten, blijft een favoriet. En er zit natuurlijk een verhaal achter. Het is het gerecht van de Siciliaanse stad Catania. Hier werd begin 19e eeuw de componist Vincenzo Belllini geboren en één van zijn grote werken was de opera Norma. De Sicilianen meenden uit een soort van eerbetoog aan Bellini zijn meesterwerk te moeten linken aan een typisch Siciliaans gerecht, dat even zo goed kon bekoren als de opera Norma zelf.

Pasta con le sarde, een pasta met sardines, is een andere favoriet van me. Eveneens een eenvoudig gerecht met weinig poespas erom heen, zoals de oude Grieken, die hun keuken mee namen naar Sicilië het graag zagen. Deze sardines-pasta combineert het zout van de vis met het nootachtige van pijnboompitten en het zoete van rozijnen en laat zo duidelijk ook de Arabische invloeden zien, die de Siciliaanse keuken heeft verrijkt.

Tenslotte verheug ik me ook altijd op de Siciliaanse panelle. Deze gefrituurde, vierkante flapjes van kikkererwtendeeg, die op straat (Palermo) als snack worden aangeboden eten heerlijk weg en zijn ook goed te combineren met een carbonata-prutje.

Tip 3: Ter voorbereiding op uw Siciliaanse vakantie!

Wie Sicilië zegt, zegt De tijgerkat (Il gattopardo), een verhaal geschreven door Giuseppe Tomasi di Lampedusa. Ook dit verhaal werd verfilmd (door Visconti) met Burt Lancaster en de nog jonge acteurs Alain Delon en Claudia Cardinale in hoofdrollen. Het verhaal speelt in de 19e eeuw, waarin Garibaldi met zijn soldaten landt op Sicilië om het eiland te laten samengaan met de nieuw gevormde eenheidsstaat Italië. Hoofdpersonage Don Fabrizio, prins van Salina, ziet zijn eigen einde naderen, maar ook dat van de oude Siciliaanse aristocratische families, waartoe hij behoort. Terwijl de oorlog op Sicilië woedt en de kogels in het rond vliegen, blijft Don Fabrizio stoïcijns trouw aan zijn oude patronen. In de film zie je de hele familie op reis gaan naar het zomerverblijf, omdat ze dat al generaties lang zo in de zomer doen, daarbij zich niets aantrekkend van de oorlogsgebieden die ze moeten doorkruisen. Ze blijven leven in hun eigen wereld van feesten en privédiensten in de eigen kapel, zelfs als er gevechten uitbreken bij hun villa. Zowel het boek als de film maken (nog steeds) indruk. Als ik door de tuinen van villa Donnafugata loop, herken ik het balkon uit de film en zie ik de adellijke dames in hun ruisende baljurken weer voorbij zwieren.

Zeg je Sicilië, dan zeg je ook Cosa Nostra (de Siciliaanse maffia), Corleone en het boek De Peetvader (the Godfather) van de Amerikaan Mario Puzo, zoon van Italiaanse ouders. Later werd dit boek in maar liefst drie delen verfilmd door Francis Ford Coppola.

Ook de boeken van Siciliaanse Andrea Camilleri over een Siciliaanse politiecommissaris Salvo Montalbano, (en vooral de tv-serie die daarop volgde) zijn populair. Als ik door Ragusa Ibla loop, waar opnames werden gemaakt, stel ik me voor hoe Montalbano in zijn autootje voorbij komt scheuren op weg naar een ‘crime-scene’, waar steevast de maffia mee te maken heeft.

Sicilië en de zee is een boek dat werd uitgegeven door het Allard Pierson Museum, naar aanleiding van één van hun tentoonstellingen. Een boek met allerlei interessante verhalen over Sicilië en de zee, die haar geschiedenis grotendeels heeft beïnvloed.