Bezienwaardigheden Duitsland

Rostock is van oorsprong een Slavische nederzetting, die zich door de komst van Duitse kooplieden aan het einde van de 12e eeuw ontwikkelde tot een welvarende Hanzestad. Al in 1419 werd hier een universiteit gesticht, de eerste in het Oostzeegebied. In de wijk achter het raadhuis vindt u mooie baksteenfaçades. Sommige stammen zelfs nog uit het einde van de 15e eeuw.

De middeleeuwen leven. Daaraan bestaat in Wismar geen twijfel. Meerdere honderd jaren bleef de stadsplattegrond van deze fraaie Hanzestad nagenoeg onveranderd. Sinds 2002 hoort de schatkamer van de geschiedenis tot het werelderfgoed van de UNESCO. Het marktplein van Wismar is met 10.000 m2 een van de grootste pleinen in Noord-Duitsland. Direct aan het plein staan de liefdevol gerestaureerde panden uit verschillende eeuwen. De straat naar de haven wordt gezoomd door patriciërshuizen, pakhuizen en kantoren. Vlak voor de kade herinnert de waterpoort aan de stadsverdediging die ooit de sterkste vesting in Noord-Europa was.

Het slot of kasteel van Schwerin ligt prachtig op een eiland in de Schweriner See. Gedurende eeuwen was het de residentie van de hertogen en groothertogen van Mecklenburg en Mecklenburg-Schwerin. Op deze locatie stond al in de 16e eeuw een kasteel, maar het huidige sprookjesachtige kasteel werd halverwege de 19e eeuw naar Frans voorbeeld verbouwd. De vele torentjes geven het slot een sprookjesachtige uitstraling. Ook het weelderige interieur is van verbazingwekkende schoonheid.

Bent u wel eens in Florence geweest en vond u de Ponte Vecchio, de bebouwde brug over de Arno ook zo bijzonder? Een soortgelijk bijzonder bouwwerk, maar dan op z’n Duits, vindt u in Erfurt! Over de rivier de Gera is over een lengte van maar liefst 120 meter een brug gebouwd. In vroegere tijd woonden er kooplieden die in peper, suiker en saffraan handelden, tegenwoordig vindt u in de 32 charmante vakwerkhuisjes verschillende winkels met ambachtelijke kunst en souvenirs. Een erg leuke plek om overheen te wandelen!

In Beieren met haar vele kerken en houten huizen met bloembakken voor de vensters tegen het machtige decor van de Alpen vinden we een traditioneel stukje Duitsland. In dit voormalig koninkrijk liggen ook prachtige buitenverblijven van de toenmalige koningen, waaronder Neuschwanstein. Dit sprookjesslot, dat als voorbeeld diende voor het kasteel van Doornroosje werd gebouwd door Ludwig II, de excentrieke koning van Beieren die geen belangstelling voor politiek had, maar wel van theater en muziek hield. Ludwig II leefde in zijn eigen fantasiewereld en gaf zo veel geld uit, dat het koninkrijk Beieren failliet dreigde te gaan. Uiteindelijk verklaarde de regering hem in 1886 krankzinnig om hem te kunnen onttronen. De volgende dag overleed Ludwig II op mysterieuze wijze: samen met zijn psychiater werd hij dood aangetroffen in het meer van Starnberg.

De bouw van de Elbphilharmonie, onderdeel van het HafenCity-project, duurde veel langer en kostte veel meer dan gepland. Dit leidde uiteraard tot veel kritiek, maar inmiddels zijn de inwoners van Hamburg vooral trots op ‘Elbphi’. Het uitzichtterras van het prachtige concertgebouw is in korte tijd zelfs een van de meest geliefde plekken in de stad geworden. Hiervandaan heeft een overweldigend uitzicht. De Elbphilharmonie is een landmark voor Hamburg. Tip: Via een spectaculaire, lange roltrap bereikt u de Plaza: het uitzichtterras van ‘Elbphi’ biedt een fantastisch uitzicht over de stad en de Elbe.

Op een paar plekken in Duitsland is de rijke bedevaartcultuur van weleer nog zeer aanwezig. De Wieskirche is een prachtig voorbeeld. Een wat onooglijk beeldje dat door de matige kwaliteit door het klooster aan een boerin was afgestaan, zorgde voor een ware toeloop aan pelgrims nadat het had gehuild. De kleine kapel volstond niet meer, dus moest er een nieuwe kerk worden gebouwd. De belangrijkste bouwmeesters van dat moment, de gebroeders Zimmermann, bouwden een grootse kerk: het interieur is een wonder van licht, kleur en wervelende, allesomvattende decoratieve motieven. Dit alles moest de binnentredende bezoeker een visioen van de hemel geven en het oog leidden naar het inmiddels in het niet vallende beeldje waar het ooit allemaal om te doen was geweest…

De Brandenburger Tor, gebouwd in 1788, is een van de meest kenmerkende gebouwen van Berlijn én het symbool van de Duitse eenheid. Ooit was dit de enige plek om het centrum van de stad te bereiken. In de jaren ‘60 van de vorige eeuw werd de Muur aan de westzijde langs de poort gebouwd. Hierdoor viel ze binnen de Russische sector en was de poort vanaf het westen alleen nog maar vanaf een verhoging te zien en al helemaal niet meer te betreden. Na de hereniging van oost en west Berlijn werd de poort geheel gerenoveerd. Na heftige discussies werden zelfs de adelaar en het ijzeren kruis, herinneringen aan het nationaal-socialisme, terug op de poort geplaatst.

Het Münster van Bad Doberan was tot het midden van de 16e eeuw de kloosterkerk van een belangrijk cisterciënzerklooster en is tegenwoordig de protestantse kerk van Bad Doberan. Deze parel van Noord-Duitse baksteengotiek is vooral bekend door het interieur dat van een indrukwekkende schoonheid is. Mede hierom worden er pogingen ondernomen om het kerkgebouw op de UNESCO-Werelderfgoedlijst te plaatsen. Omstreeks 1280 begon men met de bouw van de huidige kerk, waarbij delen van de romaanse kerk in de nieuwbouw werden geïntegreerd. Omstreeks 1297 waren de ruwe bouw en het dakwerk van de gotische munster voltooid. De wijding van het nieuwe kerkgebouw vond eerst in 1368 plaats. Vele hertogen en vorsten zouden in deze kerk worden begraven, hetgeen het politieke belang van het gebouw onderstreepte. Vanwege de geïsoleerde ligging en de onbeduidende positie van Bad Doberan gingen vanaf de opheffing van het klooster in 1552 tot in de 19e eeuw nieuwe bouwstijlen van de renaissance, de barok en de rococo aan de munsterkerk voorbij. Ondanks alle verliezen in de afgelopen eeuwen heeft de kerk nog de meest volledige inrichting van alle cisterciënzer kloosterkerken.

Ooit stond Lübeck bekend als de ‘Koningin onder de Hanzesteden’. Inmiddels is de door water omgeven binnenstad sinds 187 door UNESCO erkend als werelderfgoed. Het rijke verleden ziet u nog terug in de statige huizen van de kooplieden. Het Heiligen-Geist-Hospital waar zieken en ouderen werden opgevangen, en de gotische St.Marienkirche zijn ook schitterende overblijfselen uit het rijke verleden van deze Hanzestad. De oude straatjes en vele kleine hofjes laten de middeleeuwen herleven en nodigen uit tot een wandeling. Ten slotte proeft u de sfeer van de oude Hanzestad in de ‘Schillergesellschaft’, waar ooit bij een pul bier de beste handelsovereenkomsten werden gesloten.

Het eiland Rügen in de Oostzee kent een grote diversiteit aan landschappen en is daarom een populaire toeristische bestemming. Dit grootste eiland van Duitsland is vermaard om zijn indrukwekkende krijtrotsen. Zo waren deze rotsen reeds aan het begin van de 19e eeuw in het werk van de Duitse schilder en tekenaar Caspar David Friedrich terug te zien. De Hanzestad Stralsund fungeert als toegangspoort tot het eiland. Putbus is een populair plaatsje op Rügen, met circa 5000 inwoners. De adellijke familie Von und Zu Putbus had een imposant slot in het stadje staan, dat is afgebroken tijdens de DDR-periode. Het bijbehorende, prachtige slotpark en de daarin liggende slotkerk is nog wel aanwezig, evenals de oranjerie en het theatergebouw. In het centrum van Putbus ligt het Circus: een immens rond plein, omzoomd met opvallend witte huizen.

In Duitsland is de nieuwe kunst bekend geworden onder de naam jugendstil, afgeleid van de naam van het tijdschrift Die Jugend, dat vanaf 1896 werd uitgegeven in München. Een van de hoogtepunten van de Duitse jugendstil bevindt zich in Darmstadt. Groothertog Ernst Ludwig von Hessen-Darmstadt besloot om de lokale industrie te bevorderen en in elk geval in cultureel opzicht zijn onafhankelijkheid ten opzichte van Pruisen te etaleren, een kunstenaarskolonie te vestigen en in het totaal drie grote kunsttentoonstellingen te organiseren. Van dit alles is de unieke Mathildenhöhe het prachtige resultaat. Vooral architect Joseph Olbrich is belangrijk geweest: hij was een leerling van Otto Wagner en medeoprichter van de Wiener Sezession, de Oostenrijkse variant van de jugendstil.

Hoog op een heuvel, uitkijkend over de stad Eisenach ligt de Wartburg, een legendarisch kasteel dat de Duitse geschiedenis op cultureel, religieus en politiek gebied heeft gevormd. Zo werd hier begin 13e eeuw de Sängerkrieg gehouden, een vriendschappelijk zangtoernooi waar minnezanger Walther von der Vogelweide aan deelnam: inmiddels wordt deze wedstrijd als het hoogtepunt van de hoofse ridderlijke cultuur in de Duitstalige gebieden beschouwd. Ook vond Martin Luther hier een veilig onderkomen toen hij door de rijksban vogelvrij was verklaard. In de Wartburg kon hij zich wijden aan de vertaling van het Nieuwe Testament naar het Duits. Daarnaast is het kasteel bekend vanwege de Wartburgfesten: aanvankelijk georganiseerd als gedenkdag van het 300e jubileum van de reformatie, maar die dag groeide uit tot de eerste democratische bijeenkomst in Duitsland waarbij gedemonstreerd werd voor de eenheid van het land.

Bach, Goethe, Schiller… Deze grote namen in de klassieke Duitse muziek en literatuur komt u tegen als u door Thüringen en Saksen reist. Ooit was dit gebied een lappendeken van vorstendommetjes, waar de rijke, kunstminnende prinsen en hertogen vele kunstenaars en handwerklieden aantrokken. Een van de bekendste componisten, Johann Sebastian Bach, werd in Eisenach geboren, bespeelde het barokke orgel in de slotkerk van Altenburg en ligt in Leipzig begraven. De bakermat van de klassieke Duitse literatuur met als grote schrijvers Goethe en Schiller ligt in Weimar. Op uitnodiging van de hertog van Saksen-Weimar-Eisenach verhuisde Goethe in 1775 naar deze stad. Hier bracht hij zijn laatste dagen door en schreef hij zijn meesterwerk 'Faust 2'. Het was ook in Weimar waar hij bevriend raakte met Schiller. Bij uw bezoek aan deze stad kunt u hen nog altijd zien staan: naast elkaar in steen vereeuwigd.

De Nikolaikirche is vooral bekend vanwege de grote demonstraties tegen het DDR-regime die ontstonden uit de maandagse gebeds- en vredesdiensten. Aanvankelijk waren deze protesten gericht tegen het militaire karakter van de DDR, maar ze groeiden uit tot een beweging die onder de leus ‘Wir sind das Volk’ pleitte voor vrijheid en democratie. Een grote demonstratie van zeker 70.000 mensen op 9 oktober 1989 leidde tot de val van het regime.

De levendige universiteitsstad Leipzig heeft een fraai historisch stadshart, dat nog mooier had kunnen zijn als de stad niet in de DDR had gelegen… Het was in dat land namelijk gebruikelijk om gebouwen te slopen die qua uitstraling niet goed pasten bij de communistische idealen. Een van de slachtoffers was de Paulinerkirche, die ongeschonden uit de oorlog was gekomen. Na de hereniging werd besloten om de kerk in nieuwe vorm terug te laten keren in het straatbeeld: het Paulinum is hiervan het bijzondere resultaat.

Het woord pinacotheek is afkomstig uit de Griekse oudheid en verwijst naar een openbare ruimte, waarin schilderijen worden bewaard. De Pinakothek in München bestaat uit drie verschillende musea, die elk over een eigen kunstcollectie beschikken. Zo vindt u in de Alte Pinakothek werk van Dürer, Rembrandt, Rubens, Rafaël en andere oude meesters. De Neue Pinakothek toont Europese schilderkunst uit de 19e eeuw met grootse namen zoals Friedrich, Monet, Cézanne en Van Gogh. Daarnaast schittert de Pinakothek der Moderne door moderne en hedendaagse kunst, grafiek, design en architectuur.

München is een echte kunststad! De meest bezochte musea zijn de Pinakotheken, maar een andere topper is het Lenbachhaus. Hierin staat vooral de expressionistische kunst van Der Blaue Reiter centraal. Dit museum is een aantal jaar geleden spectaculair verbouwd: het ‘gewone’ eind 19e-eeuwse gebouw werd uitgebreid met een nieuwe vleugel, ontworpen door Norman Foster. Deze beroemde architect ontwierp een schitterende, gouden kubus die het museum van alle kanten laat stralen. Zeer bijzonder om eens te bewonderen!

Het Zwarte Woud, het grensgebied tussen Duitsland en Frankrijk, is bekend om haar typisch ‘Duitse’ uitstraling: knusse vakwerkstadjes, stoere kastelen en prachtige middeleeuwse steden. Maar er zijn genoeg plekken die mooi contrasteren met deze traditionele omgeving. Een goed voorbeeld vindt u in Baden-Baden. In dit authentieke kuurstadje staat het Museum Frieder Burda, een opvallend hagelwit gebouw naar ontwerp van Richard Meier. In het museum is een grote collectie hedendaagse kunst te vinden met werk van Pablo Picasso, Ernst Ludwig Kirchner en Jackson Pollock: werkelijk schitterend!

De bouwstijl van het Vitra Design Museum in Weil am Rhein is typerend voor de Amerikaanse architect Frank O. Gehry. Deze Canadees-Amerikaanse architect werkt in de stijl van het deconstructivisme. Deze bouwstijl gaat uit van de door de functie toegestane, door de esthetiek bepaalde en de door tektoniek (het geheel van bewegingen en vervormingen) gedefinieerde verhouding van draaglasten. In het museum zijn verschillende series tentoonstellingen te bezichtigen, waarbij de rode draad de steeds veranderende interpretaties van het bedrip 'design' is. De creaties van Frank Lloyd Wright en Philippe Starck zijn hier prachtige voorbeelden van.

Als Hanzestad herbergt Hamburg een oude geschiedenis. Tegelijkertijd is deze metropool aan de Elbe een heel moderne stad. Hier wordt een van de grootste projecten op gebied van stadsontwikkeling gerealiseerd: HafenCity. Dit prestigeproject verbindt de historie van deze havenstad met de moderne tijd. Op 157 hectare in het hart van Hamburg en direct aan de Elbe en de haven ontspringt een opvallende mix van werken en wonen, cultuur en vrije tijd met parken, restaurants en boulevards. Elk van de twaalf wijken van HafenCity heeft zijn eigen karakter. Ook de 19e-eeuwse wijk Speicherstadt is opgenomen in het nieuwe gebied. Liefhebbers van moderne architectuur zullen hier hun ogen uitkijken. Voor wie meer wil weten over dit grote project is een bezoek aan het informatiecentrum in het Kesselhaus een aanrader. Hier vindt u onder andere een model van acht bij vier meter van deze nieuwe stadswijk.

Het Museum Folkwang in Essen ontwikkelde zich na de oprichting in 1902 tot een toonaangevend museum op het gebied van avant-gardistische kunst. De collectie werd zo hoog aangeschreven, dat Paul Sachs, de medeoprichter van het Museum of Modern Art in New York, het museum na een bezoek omschreef als ‘das schönste der Welt’. Het museum werd een doelwit van de nazi’s, maar na de oorlog is het weer opgebouwd. Voor de Culturele hoofdstad 2010 werd Museum Flokwang aanzienlijk uitgebreid. Er worden regelmatig tijdelijke tentoonstellingen georganiseerd die refereren aan wat ooit de grootste vooroorlogse expressionistische kunstcollectie van Duitsland was.