Wein, Wien und Gesang…
Niet alleen is Wenen een mooie stad met een lange en interessante geschiedenis – deze gaat terug tot aan Romeinse tijden(!) – maar het heeft ook prachtige natuur binnen handbereik. Een deel van die natuur ligt zelfs binnen de eigen stadsgrenzen. Aan de noordwestkant van de stad tegen de heuvels aan gevleid ligt het wijnbouwgebied Wien (in tweeën gedeeld door de Donau), dat de stad in komt glijden als ware(n) het de vingers van Bacchus’ hand.
Niet eens zo heel erg lang geleden stond dit gebied niet bepaald bekend om zijn fraaie wijnen, maar waren de wijnen afkomstig van deze heuvels bedoeld voor ongecompliceerd slobberen. Niets mis mee om in de wijnheuvels aan de noordwestkant van de stad met een glaasje vergist druivensap in de hand en Wenen aan je voeten heerlijk te ontspannen na een dagje cultuur in het centrum van Wenen. De laatste jaren heeft Wenen, beter gezegd hebben haar Winzer (wijnboeren) in de gaten gekregen dat er heel wat meer mogelijk is met de (inheemse) druiven dan het maken van makkelijk drinkbare witte wijn.
Gemischter Satz
Een van de eerste keren dat ik zelf getuige mocht zijn van de upgrade van de Weense wijn was een aantal jaren geleden na afloop van mijn laatste fietsetappe van Passau naar Wenen. ’s Avonds in een Beisl (Weense bistro), waar de wijnkaart melding maakt van een aantal Gemischter Satz wijnen, heb ik de proef op de som genomen. Bij een klassieke kalfsschnitzel heb ik uitgepakt met twee voorbeelden van deze Weense specialiteit. Sommigen van de oplettende lezers zullen nu denken schnitzel en dan een witte wijn? Ja hoor, dat kan prima en zelfs als het niet de ideale combinatie zou zijn geweest, dan was het met een dagtemperatuur van ver boven de 30°C een betere optie dan een (stevige) rode... Op deze manier werd het meteen een dubbele test voor de Gemischter Satz wijnen. Hoe smaken deze wijnen op zich en combineren ze ook met de schnitzel?
Gemischter Satz
Wat zijn Gemischter Satz (G’mischter Satz is de Weense schrijfwijze) wijnen? In hoofdzaak komt het eigenlijk neer op 2 dingen: de druivenrassen staan niet gescheiden van elkaar, maar door elkaar heen en de druivenrassen worden op hetzelfde moment geoogst en gevinifieerd.
Lang verhaal, korte versie: de wijnen op zich en de combinatie met de schnitzel waren dik voor elkaar! Het eerste glas G’mischter Satz was van Winzer Fritz Wieninger, een van de pioniers die de verandering hebben ingezet met de Gemischter Satz ‘van slobber- naar superwijn’. Zijn wijngebied ligt aan de noordzijde van de Donau waar het Weense wijnbouwgebied gewoon doorloopt en zich niets aantrekt van het grote gat in de wijnwand. De Donau heeft hier haar weg door de heuvels geslepen en levert zo een panoramisch plaatje van het hoogste niveau! De wijn was strak droog, maar ook rijp (mede door een relatief hoog alcoholpercentage van 13,5%!), mineraal in de neus en mond, fruitige, maar ook plantaardige indrukken. En veel lengte… Kortom, klasse! Herr Wieninger’s Wein aus Wien war ein Erlebnis! Wat wil een wijnliefhebber nog meer? Een volgend glas misschien?
Twee wijnen, twee verschillende smaken
Maar het tweede glas zou van een andere Winzer zijn en dan naar bed toe, want fietsen bij hoge temperaturen maakt moe en meerdere glazen wijn maken vermoeider. Welnu, terug naar het tweede glas. Ik had de sommelier van dienst gevraagd om de wijnen zo te kiezen dat er een flink verhaal tussen de twee wijnen zou liggen, dus niet in de details, maar op hoofdlijnen duidelijk te onderscheiden. Mijn verzoek werd met kennis van zaken aangepakt, want de wijn van het huis Hajszanneuman was van een heel andere orde. Dat kan gelegen hebben aan de samenstelling van de wijn (gebruik van andere druivenrassen) of een variant in de bereidingswijze (vinificatie). In ieder geval was er een duidelijk verschil tussen glas één en glas twee.
Géén verschil in kwaliteit, maar wel een duidelijk verschil in karakter. Wieninger fris en strak, Haszjanneuman breed en (zéér) mond vullend. Voor mij deze avond misschien iets te veel van het goede. Daarbij onmiddellijk aangetekend dat indien ik deze wijn een paar maanden later zou drinken, zeg richting herfst en met een fitte drinker aan tafel, er een andere (persoonlijke) waardering uit zou komen. Slotconclusie: beide wijnen waren goed tot zéér goed en het stadium eenvoudige droge witte wijn ver voorbij. Met warm weer had uw proever een duidelijke voorkeur voor de strak droge uitvoering van Wieninger, maar dat zegt meer over de proever en het moment, dan de kwaliteit van de wijn.
Weense wijn in Nederland
Een paar maanden later en al een tijdje weer in Nederland kreeg ondergetekende een lunch aangeboden van zijn lief voor zijn verjaardag. In een restaurant te Oss, waar de lunch gebruikt werd vroeg de sommelier of de jarige een voorkeur voor een wijn had bij de coquilles St. Jacques? De jarige kaatste de bal terug en zei dat hij zich graag liet verrassen. De sommelier op zijn beurt vroeg of de gast van chablis hield. De gast antwoordde met “jawel, maar alleen de goede!”
Hier realiseer ik me dat enige uitleg noodzakelijk is, want je zou zomaar het predicaat snob opgespeld kunnen krijgen en dat willen we niet… Er werden en worden na de gebiedsuitbreiding van de chablis een aantal jaren geleden (gevolg van een grote vraag en een beperkt aanbod) ook veel matige chablis wijnen gemaakt, met name van de nieuwere percelen.
Ik mocht van de sommelier wat proeven van een Oostenrijkse wijn en of dat in orde was? Kreeg er nog als aanvullende informatie bij dat de wijn “fijn mineraal had en overeenkomsten had met de betere wijnen uit de chablis”. De slok wijn werd prima bevonden en ik meldde dat de wijn mij bekend voorkwam. “Toch niet toevallig afkomstig van Weens grondgebied?” De sommelier was stupefait en mijn lief begon te glimmen. Het lijkt tamelijk onwaarschijnlijk en zou het in de meeste gevallen ook zijn, maar hier kwamen een paar ingrediënten bij elkaar, die het geheel wat minder onwaarschijnlijk maken. De wijn die ik een paar maanden eerder in Wenen had geproefd, had diepe indruk gemaakt. Dat blijft bij geoefende wijnproevers hangen in het zogenaamde ‘proefgeheugen’. Dit is voor iedereen te trainen, zoals de neus van een parfumeur of het oog van een fotograaf. Gaat veel tijd inzitten, maar daarom is het ook je vak of lifestyle…
De wijn in het restaurant paste prachtig bij de coquilles met name door het aanwezige mineraal. Deze mineraaltoets (onderdeel van de wijnsmaak) komt niet op de automatische piloot ieder jaar vanzelfsprekend in de druif terecht, maar als de wijnstokken diep genoeg de grond ingaan (oude wijnstokken!) en het jaar de boer gunstig gezind is, dan kan de sapstroom vanuit mineraalhoudende aardlagen deze smaaktoets afleveren in de druif. Bent u nog bij me? Zo’n mineraaltoets in de wijn kan fraai harmoniëren met mineraalhoudende schaal- en schelpdieren. Wijn en spijs zijn complementair in smaak zogezegd!
Wein in Wien
Zo, nu bent u helemaal bij voor zover het de wijn van Fritz Wieninger betreft. Mocht u overwegen om Wenen met een bezoek te vereren dan kan de noordkant van Wenen, waar de wijnheuvels liggen, makkelijk bezocht worden met behulp van het Weense openbaar vervoer. Misschien gaat deze reisleider zelfs wel met u mee.... Gedeelde dorst doet drinken.
Bekijk onze reizen naar Wenen
Volg ons