Reizen door Griekenland: Altijd een cadeautje
Grieken geven graag. Of het nu (goedbedoeld) advies is, wijze raad of een beeldend verslag van een historisch of mythologisch verhaal. Of het nu een bosje basilicum, wat olijven, stukjes ‘chalvas’, de Griekse noga, of een handje verse walnoten is: de Griekse gastvrijheid kent geen grenzen.
Onbegrensde gulheid
Ik herinner me nog goed dat ik in het bergdorp Arachova een kleurrijke bodywarmer van geitenvel wilde aanschaffen. De verkoper adviseerde me om toch een meer neutrale kleur te nemen. Dat zou beter bij mijn leeftijd passen. Ik was niet gecharmeerd van zijn advies, maar hij had achteraf wel gelijk. En de keren dat een Griek met een prachtig verhaal op de proppen kwam, zijn niet op twee handen te tellen. En dan al die zelf geplukte kruiden, olijfolie, honing, lavendel en andere bloemetjes die me door de jaren heen in de handen zijn gedrukt. De Griek deelt met liefde uit.
Ook nu het ze minder voor de wind gaat, blijven ze hun gastvrije traditie en gulle aard trouw. Ze zijn er blij mee dat wij ‘kseni’ (buitenlanders) met interesse en belangstelling hun ‘Ellada’ (Griekenland) komen bezoeken en zijn schoonheid weten te waarderen. Dat vraagt om een geschenkje, een klein gebaar uit een groot Grieks hart.
Ook de Grieken onderling geven elkaar graag cadeautjes. Met een doop. Een huwelijk. Met Pasen en Kerstmis. Zo voorziet de ‘nounos’ of ‘nouna’, de peter of meter, zijn of haar petekind de eerste 18 jaar van zijn/haar leven in elk geval met Pasen en de kerst van een cadeau. Dat kunnen kleine slofjes zijn, een speelgoedbeest of een horloge. En na een doop zijn er voor de gasten, naast een uitgebreid feestmaal, ook de ‘bonbonnières’, kleine presentjes die de gasten mee naar huis kunnen nemen. Dat is een lepeltje of mok met de naam van de dopeling erop. Of een kanten zakje met suikertjes. Of een grappige knuffel. Of een windmolentje voor in de tuin. ‘Bonbonnières’ zijn geliefd.
Dat geldt ook voor cadeautjes in de vorm van ‘paschalides’, lieveheersbeestjes, die verbonden zijn met de lente en met Pascha, Pasen. En als we het toch over Pasen hebben: het blijft een ontroerend gezicht om op paaszaterdagnacht iedereen naar de kerk te zien komen en door het middenpad van de kerk met kaarsen in de hand te zien schuifelen. Iedereen is op zijn paasbest gekleed. Ze wachten op het moment dat het heilige vuur van achter de ikonostasewand zal verschijnen, en Christus waarlijk weer is opgestaan. Kom en ontvang het licht, nodigen de Grieken elkaar uit. De ene geeft zijn ontvangen licht door aan de ander. Men kust elkaar en deelt in elkaars vreugde. Na 40 dagen van vasten, en een vervolg op het vasten in de Grote Week voor Pasen, breekt na een tijd van zelfreflectie (‘Ken uzelve’, zeiden de oude Griekse wijzen al), naastenliefde en dienstbaarheid een nieuwe periode aan. En die periode mag gevierd mag worden. Met cadeautjes, ingewandensoep en lamsvlees.
Veel geluk
Grieken wensen elkaar graag het goede toe. Ook dat voelt als een klein geschenk. ‘Kalo mina’ (goede maand), ‘kali efdomada’ (goede week) en ‘chronia polla’ (vele jaren) zijn veelgehoorde begroetingen. Ook wij, gasten op reis door Griekenland, worden in de paasweek keer op keer op kleine verrassingen getrakteerd. Onze paasreis groeit uit tot een reis van geschenken. Zoals de prachtige natuur, met haar bloeiende gele mimosa en roze judasbomen. We worden zelfs op een ochtend wakker in een winters sneeuwlandschap. Ik krijg als klein cadeau van een gulle Griek (mijn chauffeur) een sneeuwbal in mijn nek geduwd. De dagen daarna schijnt de zon en klimt de temperatuur tot 27 graden.
En de geschenken blijven elkaar opvolgen: dromerige Meteorakloosters, gastvrije Metsovianen, het romantische ridderfort Methoni en prachtig Maní, met zijn woeste landschappen en lieflijke koepelkerkjes. Heerlijke ontmoetingen, die een rijk en waardevol gevoel bij ons achter hebben gelaten. Ik voel me als de vrouw die door de goden met vele ‘dora’, geschenken, werd getooid: Pandora.
En het doet me goed om mijn gasten een voor een verliefd te zien worden op mijn geliefde godenland. Ook dat voelt als een cadeautje. Grieken hebben ons welkom geheten (‘u bent goed gekomen’) zoals altijd, en we zijn getrakteerd op medemenselijkheid en kleine attenties: een knik, een brede glimlach, een hand op een hart. Een gast is op zoek naar oude drachmes. In een stoffig zaakje worden ze tevoorschijn getoverd en zonder kosten afgestaan. Een gast spaart politiebadges. Een voorbijrijdende motorpolitieagent haalt de badge gewoon van zijn uniform af en schenkt hem aan mijn blije gast. In een bergdorp geeft een gast zijn twee appels aan twee kleine Griekse jongetjes. Verguld nemen ze de appels aan en even later zitten ze te smikkelen op een bankje. Daarna komt de jongste mijn gulle gast een bosje bloemen brengen, als bedankje.
Ondanks de moeilijke tijden blijft de Griek een gulle Griek. En ik kan alleen maar trots op ze zijn. Ze weten (en proberen) het leven van dag tot dag te blijven vieren. En u, hun gast, blijft van harte welkom in hun godenland!
Volg ons