Vier Pasen op Cyprus
Pasen op Cyprus is het meest heilige en het belangrijkste feest van het jaar. Tijdens het paasfeest wordt de lijdensweg en de kruisiging van Jezus Christus herdacht en zijn opstanding gevierd en herbeleefd. Iedereen op Cyprus, jong en oud, zal dit feest met elkaar vieren.
Tradities
De vele tradities die bij dit feest horen worden al jarenlang in stand gehouden, zoals het maken van de paasbroodjes en het verven van de eieren op Witte Donderdag, de processie op Goede Vrijdag en natuurlijk de lunch met de lamsouvla op paaszondag. De festiviteiten beginnen al in de week voor Pasen, die Megáli Evdomáda (Grote of Heilige Week) wordt genoemd. Voorafgaand aan Megáli Evdomáda is er een vastenperiode van 40 dagen die ‘Sarakostí’ wordt genoemd. Er wordt geen zuivel, vis, gevogelte, vlees en alcohol genuttigd en men gebruikt bij de maaltijden op woensdag en vrijdag geen (olijf)olie. Inktvis en schelpdieren vormen de uitzondering, die mogen – omdat ze geen bloed hebben – wel gegeten worden. Gedurende de Goede Week gaat men iedere avond naar de kerk, maar vooral op Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag, de nacht waarin de Wederopstanding plaatsvond.
Witte Donderdag
Witte Donderdag is de dag waarop wij verschillende dingen herdenken, namelijk de voetwassing, het laatste avondmaal, de afwachting in de tuin van Getsemane en het verraad van Judas. Jezus wordt echt op het kruis genageld. ‘s Avonds gaan de vrouwen de baar van Christus (epitaphios) versieren met bloemenslingers, zodat de baar klaar is voor het lichaam van Christus op de ochtend van Goede Vrijdag, wanneer hij van het kruis wordt genomen. Op deze dag worden ook de eieren rood geverfd. Het ei staat symbool voor het leven met rood als de kleur van het leven. Op Witte Donderdag worden ook de paasbroodjes (flaounes) gebakken.
Goede Vrijdag
Goede Vrijdag is de dag van rouw. Het drama van de dood van Christus wordt gevolgd door een grote gelovigheid. De icoon van Christus wordt van het kruis genomen, in linnen gewikkeld en op de baar gelegd, wat het graf van Christus symboliseert. In de kerken worden de iconen afgedekt met zwarte doeken van rouw. Later op die avond wordt de baar door het dorp of de stad gedragen. De processie wordt voorafgegaan door een orkest of een koor dat plechtige muziek maakt. Langs de hele route gooien de mensen bloemen en aroma's naar de baar.
Stille Zaterdag
Tijdens de ochtenddienst zal men opnieuw beleven dat Christus uit het graf was verrezen, door dat moment tijdens de dienst na te doen door de stoeltjes te laten klapperen en de lichten aan en uit te doen. Het moment dat Christus verrees was er een zonsverduistering en aardbeving. Vervolgens gaat iedereen naar huis om zich klaar te maken voor de avond en de dames maken de maaltijd klaar voor na de nachtdienst.
Op de avond van Stille Zaterdag vindt de mis van de Wederopstanding plaats. Een uur voor middernacht gaat iedereen naar de kerk en neemt een nog niet gebrand kaarsje mee. De kerken zijn druk bezocht en het is niet ongebruikelijk dat velen buiten de kerk wachten. De mis wordt geluisterd via de luidsprekers die buiten de kerk zijn geplaatst. Een tijdje later worden alle lichten gedoofd en komt de priester van achter het altaar met een kaars die door het Heilige Licht aangestoken is. Het Heilige Licht wordt verspreid door de priester aan alle mensen die in en buiten de kerk staan te wachten. Er wordt gezegd dat mensen een voorspoedig jaar zullen hebben, als ze hun huis kunnen bereiken zonder dat het kaarsje dooft. Enkele minuten voor middernacht gaat iedereen samen met de priester naar buiten en precies om middernacht verklaart de priester de Wederopstanding van Christus (Christos Anesti): "Christus is opgerezen uit de dood, heeft de dood met voeten getreden en hen in de graven vereerd met leven." Direct daarna wordt er vuurwerk en rotjes afgestoken en is de donkere nacht gevuld met licht en kleurrijke explosies. Familieleden kussen elkaar en wensen elkaar Chronia Polla. Dit is ook het moment dat de Judas verbrand wordt. Een pop met de afmetingen van een mens en gemaakt van oude kleding wordt verbrand als symbool voor het verbranden van Judas. Hierna gaat iedereen naar huis om de traditionele avgolemeno (ei/citroen) soep te eten. Als de kaarsjes nog branden dan gebruiken ze de rook van het vlammetje om een kruis te maken aan de bovenkant van de deurpost. Dit beschermt het huis voor het komende jaar.
Na de Wederopstanding van Christus (Anastasi) is de vastenperiode voorbij en mogen de Christenen weer dierlijke producten eten. De soep maakt deel uit van de eerste avondmaaltijd. Na de soep worden de rode eieren getikt. Ieder lid van de familie kiest een ei en probeert dan het ei van de ander te breken met zijn eigen ei. De winnaar, degene die met het hele ei uit de strijd komt, zal geluk ondervinden.
Paaszondag en paasmaandag
Op paaszondag worden de souvla (het spit) en de gril al vroeg ontstoken om het lam en de kokoretsi (gemaakt van het orgaanvlees van het lam) te bereiden. De hele dag staat in het teken van het gezellig samen zijn met veel eten en drinken. Op paasmaandag worden in veel dorpen ouderwetse spelletjes gespeeld.
Reis mee naar Cyprus
Wilt u Pasen op Cyprus zelf beleven? Ga dan mee opreis naar Cyprus!
Volg ons