Onhandig linkshandig in Turkije
Jaren geleden reisde ik door Zuidoost-Turkije. Ik was op zoek naar rotstekeningen die aangebracht waren in grotten in het gebied dichtbij de Syrische grens. Er ging geen openbaar vervoer naar dat gebied, maar een vriendelijke Koerdische taxichauffeur wilde mij wel brengen. We reden rond door dorpen waarvan de inwoners merendeels van Koerdische of Arabische afkomst zijn. Toen de avond begon te vallen en we terug wilden rijden naar de stad, werden we ineens door het dorpshoofd van het dorpje waar we op dat moment waren uitgenodigd voor de maaltijd.
Te gast bij een Turks dorpshoofd
Het huis van het dorpshoofd bestond uit een afgescheiden gedeelte voor de vrouwen, de Haremlik, en het voor mannelijke gasten toegankelijke gedeelte, de Selamlik. Het dorpshoofd wilde met mij praten over de rotstekeningen en stond in dubio waar hij mij moest laten plaatsnemen, bij de vrouwen zoals het hoorde of toch in het gastengedeelte bij de mannen. Uiteindelijk koos hij voor het laatste.
De communicatie verliep wat moeizaam want het dorpshoofd sprak alleen maar Arabisch, maar mijn Koerdische taxichauffeur die ook aan tafel zat, sprak naast Koerdisch ook Arabisch en Turks. Het Turks beheers ik gelukkig ook, dus daardoor kwam er toch een gesprek op gang. We zaten op de grond en er werden schalen met rijst en schapenvlees binnengebracht. Bestek was er niet, er werd met de handen gegeten. Ineens viel het gesprek stil en keek iedereen mij met grote schrikogen aan. Na wat onhandig gekuch vroeg de taxichauffeur mij schoorvoetend of ik alsjeblieft alleen met mijn rechterhand het eten uit de schaal wilde pakken.
De regel van de linkerhand
Ik geneerde me vreselijk want ik wist dat de linkerhand als onrein wordt beschouwd; met deze hand namelijk reinig je jezelf na toiletgebruik. De linkerhand is voor onreine dingen, de rechterhand gebruik je om anderen iets aan te bieden of je pakt er eten mee.
Ik bood mijn excuses aan en legde uit dat ik als linkshandige uit gewoonte mijn linkerhand had gebruikt. Iedereen lachte en haalde opgelucht adem, dit probleem was uit de wereld. Het dorpshoofd had een tip voor mij: ‘In het vervolg voordat je gaat eten ga je op je linkerhand zitten, dan kun je niet anders dan alleen maar je rechterhand gebruiken’. Ik heb zijn raad opgevolgd en door de jaren heen is eten met mijn rechterhand een gewoonte geworden.
Deze regel van de onreine linkerhand wordt gehanteerd in het hele Midden-Oosten en ook in Aziatische landen. Als ik mijn gasten hierover informeer, vertel ik ze altijd over de wijze raad die het dorpshoofd mij gaf. Ook mijn gasten volgen zijn raad op en gebruiken hun rechterhand om mee te eten en iets aan te bieden. En heel soms zie ik een van mijn gasten op zijn linkerhand zitten.
Volg ons