Oezbekistan en Kirgizië: een sprookje aan de Zijderoute
Tussen de rivieren Amur Darya en Syr Darya in Centraal-Azië reden ooit de karavanen over de Zijderoute, een van de oudste handelsroutes ter wereld. Luxegoederen zoals zijde, satijn, muskus, edelstenen, parels en porselein werden over deze legendarische route, waarover ook Marco Polo reisde, naar Europa vervoerd. Langs de route ontstonden machtige rijken en welvarende steden. Citadellen, bazaars en pleinen met rijkversierde Koranscholen herinneren nog altijd aan de economische bloei van weleer.
In Oezbekistan en Kirgizië ervaart u dit gedeelde verleden, maar ontdekt u juist ook de contrasten, tussen de woestijn en de groene bergen, tussen rijke steden en eenvoudige yurts. En dat maakt een reis door beide landen tot een avontuur!
Gedeeld verleden
De Oezbeken en de Kirgiezen maken deel uit van het Turkse volk dat oorspronkelijk als nomaden in het noordoosten van Centraal-Azië leefde. Rond de 10e eeuw trokken zij westwaarts: de Oezbeken vestigden zich uiteindelijk op een vaste plek, maar de Kirgiezen leidden nog eeuwenlang een nomadisch bestaan. In de vorige eeuw waren beide landen noodgedwongen onderdeel van de Sovjet-Unie, maar sinds de jaren 90 zijn Oezbekistan en Kirgizië weer onafhankelijke republieken. Ook al ziet u in Tashkent en Bishkek in metrostations en op monumentale pleinen nog de typische Sovjetarchitectuur en wordt er ook nog veel Russisch gesproken, toch is de afgelopen 30 jaar het Sovjetgevoel afgezwakt en de oorspronkelijke cultuur weer naar voren gekomen.
Overheerlijke keuken
De jarenlange Sovjetoverheersing heeft gelukkig niet kunnen verhinderen dat de Turkse volksaard in stand is gebleven. Dit ervaar ik zelf het meest in de overweldigende gastvrijheid van de Oezbeken en de Kirgiezen en in hun heerlijke keuken. Met mijn SRC-gasten eten we geregeld bij de mensen thuis. Bij binnenkomst staat er altijd een prachtig gedekte tafel klaar met vers gebakken brood, komkommers, radijsjes, tomaten en vers geplukte kruiden. Voorgerechten zoals lagman, een noedelsoep met lamsvlees, manti, grote ravioli gevuld met lamsgehakt en salade worden gevolgd door vis of shasliks, geroosterde vleespennen. Elke kok voegt zijn eigen kruiden toe tijdens het koken, zodat de gerechten telkens een andere smaak hebben.
Het nationale gerecht van Oezbekistan is plov. Dit rijstgerecht met vlees, wortelen, ui en niet te vergeten knoflook in hele bollen tegelijk, wordt traditioneel bereid door de mannen in een familie als feestmaal tijdens bruiloften en andere feesten. In Kirgizië mag het nationale gerecht besh parmak (vijf vingers), dat gemaakt wordt van paardenvlees of rundvlees, groente en aardappelen, met de hand gegeten worden.
Thee is de nationale drank: kara çay, zwarte thee en gök çay , groene thee. Maar pas op voor ak çay, witte thee, die wordt geschonken uit een theepotje in een theekommetje. Dit drankje heeft niets met thee te maken, maar is een manier om ongemerkt wodka te drinken. Zo heeft niemand door dat u een stevige borrel drinkt.
Sprookjesachtige karavaansteden
Oezbekistan is het land van de uitgestrekte woestijnen met rijkversierde steden die herinneren aan oosterse sprookjes: Khiva, Bukhara en Samarkand. Khiva is een 2.500 jaar oude lemen stad, prachtig gerestaureerd met de hulp van UNESCO. Het is heerlijk om vroeg in de ochtend of aan het eind van de middag tijdens de zonsondergang te wandelen langs de lemen gebouwen. U kunt zich goed voorstellen hoe de karavanen hier langstrokken en handel dreven.
Bukhara was lange tijd het religieus centrum van het land. Midden in de stad staan prachtige, met blauw getinte mozaïeken versierde medressa’s, Koranscholen. Deze zijn gebouwd rondom de Lyabi-Hauz, een groot waterbassin waaraan terrassen liggen. ’s Avonds is de omgeving van Lyabi-Hauz prachtig verlicht en als de hitte van de dag is afgenomen is het zeer aangenaam hier een drankje te drinken of een hapje te eten.
Samarkand is misschien de bekendste van alle steden in Oezbekistan. Deze bekendheid heeft te maken met het immense Registanplein met zijn indrukwekkende medressa’s en moskee. Registan was de plek waar de karavanen elkaar ontmoeten en waar handel werd gedreven. Vanaf het terras tegenover dit plein heeft u een prachtig uitzicht en kunt u urenlang kijken naar de kleurrijke architectuur en bedrijvigheid van dit complex.
Groene bergen en yurts
Kirgizië heeft een heel andere schoonheid die u niet vindt in steden, maar in de prachtige natuur. In de bergen die regelmatig hoogtes bereiken van 3.000 meter, leven bedreigde diersoorten, zoals de sneeuwluipaard en het Marco Polo-schaap. Ook adelaars en andere roofvogels vindt u hier. Kirgiezen vangen jonge adelaars in de bergen en trainen ze voor de jacht. De vogels worden vertroeteld en ondanks dat het gevaarlijke dieren zijn laten ze zich aaien en kussen door hun baasjes. Na een aantal jaren laat de eigenaar zijn geliefde jachtmaatje weer vrij. Het is bijzonder dat de vrijgelaten adelaar zich zonder problemen aanpast aan het leven in vrijheid: het bouwt een nest en sticht een nieuw adelaarsgezin.
Het nomadenleven zit de Kirgiezen nog steeds in het bloed: nog tot zo’n 100 jaar geleden trokken zij met yurts, tenten, en kuddes rond door het prachtige groene land. En nog altijd trekken ze in het voorjaar met de dieren naar de hoogvlaktes waar ze in hun yurts verblijven. In de herfst komen ze weer terug om de koude periode door te brengen in hun huizen in de laagvlakte. De trek van de dieren met hun herders is indrukwekkend. Allereerst stuiven de paarden briesend en met hun manen wapperend in de wind voorbij. Daarna volgen de runderen en tot slot komen de geiten en de schapen. Het is adembenemend om zo’n enorme kudde voorbij te zien trekken.
Vriendelijk en gastvrij
Het is absoluut de moeite waard om een bezoek te brengen aan deze twee indrukwekkende landen. De bevolking is vriendelijk en gastvrij. Een gastvrijheid die nog stamt uit de oude nomadentijd: een reiziger laat je nooit buiten in de kou of de hitte staan. Je verwelkomt hem of haar met koel water, zoetigheden en eten. Ook is er altijd een slaapplaats beschikbaar. In de oude nomadencultuur is het traditie om de deur open te zetten voor vreemdelingen. Wilt u ontvangen worden met een vriendelijke handdruk, een heerlijke maaltijd en misschien zelfs een kommetje ak çay, wacht dan niet langer en begin aan uw reis door Oezbekistan en Kirgizië.
Ontdek zelf Oezbekistan en Kirgizië
Ga mee op reis naar Oezbekistan en Kirgizië en bewonder zelf deze twee unieke en prachtige landen.
Volg ons