Goethe en ginkgobomen in Weimar
In 2019 reisde ik voor de eerste keer af naar het Thüringse Weimar. Om goed beslagen ten ijs (en ten reis) te komen, dook ik van tevoren fanatiek in de boeken. Zo las ik over Weimars ginkgoboom, wiens waaiervormige blad in de herfstzon goudgeel opgloeit en wiens inkeping op de kop van het blad de vraag oproept: is het één of zijn het twee bladeren?
Goethe (1749-1832) raakte geïnspireerd door het ‘tweelobbige’ blad van de boom. Hij zag er de vorm van een hart in dat klopt voor twee en schreef er een liefdessonnet over. Goethe hield van de ginkgoboom (en van vrouwen). Hij kweekte eigenhandig honderden ginkgo’s op.
Op zoek naar de ginkgo
Zelf had ik nog nooit van de ginkgo biloba (tweelobbige ginkgo) gehoord. Hoe zag zij er eigenlijk uit? Om niet in Weimar nietsvermoedend aan de boom voorbij te lopen, besloot ik eerst de Leidse Hortus te bezoeken. De ginkgo aldaar, die natuurlijk niet kon tippen aan Goethes boom in Weimar, bleek in 1785 aangeplant. Onopvallend plukte ik wat bladeren en zag hoe deze zich waaiervormig vertakten. Een inkeping op de kop gaf ze inderdaad de vorm van een hart (of eendenpootafdruk).
‘Ginkgo’, zo leerde ik, betekende ‘zilveren abrikoos’. De vlezige boomzaden leken op zilveren abrikozen. Dinosaurussen aten die zaden al. Maar de dino’s verdwenen en de bomen groeiden voort. Als levende fossielen wisten zij de tand des tijds te doorstaan. Hun bladeren zouden stimulerend werken op onze doorbloeding en ons heldere denkvermogen.
Goethe en ginkgo’s in Weimar
Inmiddels deelde ik Goethes fascinatie voor de ginkgo. Ook Goethe zelf (later adellijke Von Goethe) intrigeerde me. Ik kende hem als dichter en kleurenleer-deskundige, maar hij bleek een duizendpoot, een Universal-genie. Een man van de geest én de daad. In Weimar regeerde hij als staatsman in dienst van hertog Karel August. Toegewijd was hij aan mineraal- en schedelstudies. Hij filosofeerde, schreef. Ik bezocht zijn huis. Als in een museum verzamelde hij er kunst om te bestuderen en met zijn kleurenleerkennis schepte hij harmonie en intimiteit. Ik voelde me meteen bij hem thuis.
Zwervend door Weimar passeerde ik later het door hem ontworpen Park an der Ilm en het huis van zijn vriendin hofdame Von Stein. Toen zag ik ze. Niet één, maar meerdere ginkgobomen wuifden me in hun herfsttooi tegemoet. Ik liep op ze af. In een gebouw nabij (hogeschool voor muziek) begon een orkest te spelen. De najaarszon brak door en zette het ginkgoblad in een gouden gloed. Ik kon romanticus Goethe bijna horen glimlachen…
Reis mee naar het Weimar van Goethe
Wilt u de ginkgobomen en het Weimar van Goethe zelf bewonderen? Ga mee op reis naar Thüringen en Saksen of laat u inspireren door onze andere reizen naar Midden-Duitsland!
Volg ons