Gaelic Games in Ierland
Tijdens het EK voetbal in de zomer van 2016 bevind ik mij in Ierland. De Ieren zijn dolblij want ze doen als relatief klein voetballand mee aan het EK in Frankrijk en onverwacht doen ze het heel goed. Het is ontzettend leuk de Ieren heel erg blij te zien!
Typisch Ierse sporten
Ook de Noord-Ieren doen mee en scoren vooral buiten het veld een megahit met het liedje ‘Will Grigg’s on fire’, een goed gelukte grap van een mix van twee bestaande liedjes met een nieuwe tekst die de veel scorende spits Will Grigg uit de Engelse derde divisie tot een soort van nationaal icoon maakt. Echter, Will Grigg krijgt geen enkele speelminuut tijdens het EK en zowel Noord-Ierland als Ierland vliegen in de achtste finales uit het toernooi.
Hoewel voetbal zoals wij dat kennen populair is op het Ierse eiland, ben ik als buitenstaander juist nieuwsgierig naar de typisch Ierse sporten, de Gealic games, waar we op het vasteland misschien wel eens wel van gehoord hebben, maar niet echt kennen. Tot deze sporten behoren het Gaelic-voetbal, hurling, camogie (de vrouwelijke versie van hurling), handbal en rounders (een soort slagbal). In sommige counties is Gaelic voetbal populair, in andere counties juist hurling en camogie.
De Gaelic games liggen verankerd in mythen. Zo zou Cuchulainn, de grootste krijger van Ierland, als wapentuig een hurl (een essenhouten stok voor hurling) en een sliotar (kleine leren bal bij hurling) hebben gedragen. Door het gebruik van deze twee hulpmiddelen zou Cuchulainn een gevaarlijke hond hebben gedood en zo zijn leven hebben gered. Nog altijd is dit een iconisch beeld in Ierland.
De Gaelic games hadden een sterke opleving in de jaren 80 van de 19e eeuw, toen Ierland het zwaar te verduren had onder de Engelse onderdrukking. Om uitdrukking te geven aan hun Ierse vaderlandsliefde, deed men mee aan die typische Ierse sporten, in clubverband of als afgevaardigde voor de county. De wedstrijden in deze Ierse sporten zijn nog altijd diep geworteld in de gemeenschap en worden op de been gehouden door vrijwilligers. Hier komen geen excessen onder de fans voor en ook geen megasalarissen voor de spelers.
The All Ireland Finals
De meeste Ierse sporten worden georganiseerd door de Gaelic Athletic Association (GAA) en komen tot een hoogtepunt tijdens de Gaelic Games in de All Ireland Finals in het Croke Park Stadion in Dublin. Elk jaar worden hier in september de finales van de verschillende competities gespeeld. Tegenwoordig worden er in dit stadion ook gewone voetbalwedstrijden en rugby gespeeld. Lange tijd was dit verboden en konden GAA spelers zelfs geroyeerd worden als ze die ‘buitenlandse sporten’ als voetbal en rugby speelden.
Gaelic-voetbal is de meest gespeelde Ierse sport in Ierland. Soms wordt het omschreven als een kruising tussen gewoon voetbal en rugby, maar het is ouder dan beide. Hoewel er slechts 32 counties in Ierland zijn, doen er tijdens het All Ireland Championship 34 ploegen mee. Londen en New York, met hun grote Ierse gemeenschappen, mogen namelijk ook meedoen.
Hurling is de daaropvolgende populairste Ierse sport. Het is de oudste veldsport ter wereld en wordt al 800 jaar in een vergelijkbare vorm gespeeld. Vaak wordt het vergeleken met hockey, maar het is veel sneller en gevaarlijker. Onze buschauffeur Tommy is trainer van een camogie-team (de vrouwelijke variant van hurling) en zo enthousiast over de sport dat hij altijd een hurl (stick) en sliotar (bal) in de bus bij zich heeft om dit aan de gasten te laten zien. Als we tijdens onze rondreis in Ierland in het mooie stadje Kilkenny aankomen, zie ik bij de Tourist Office dat we hier zelfs een ‘ultimate hurling experience’ kunnen doen. Als je je opgeeft, word je in slechts twee uur tijd geleerd hoe je ‘blocking, hooking, solo runs, lifting, striking & the long puc’ moet doen. Na afloop ga je dan naar de Legend’s Hurling Pub waar je een bord heerlijke Irish Lamb Stew krijgt om dit avontuur op gepaste wijze af te sluiten.
Ik, als Friezin, word meteen op een idee gebracht. Misschien is het ook een leuke tip voor Culturele Hoofdstad Leeuwarden 2018 om op deze manier typische Friese sporten als kaatsen, fierljeppen of skûtsjesilen bij toeristen onder de aandacht te brengen met als ‘úteinlike ûnderfining’ (als slotstuk, red.) bijvoorbeeld een ‘Fryske sipelsop’ (Friese uiensoep, red.) na om de ervaring af te sluiten!
Volg ons