Erice: een mythologische liefde op Sicilië

Erice ligt op Sicilië, op de Monte San Giuliano, op zo’n 750 meter hoogte. Bij goed weer zie je zowel de zoutpannen van Trapani als de Egadische eilanden liggen. Volgens de overlevering is Erice ooit gesticht ter ere van de godin van de liefde, schoonheid en vruchtbaarheid. Voor de Elimi, het volk dat de stad ooit stichtte, was dat Astarte. De liefde hangt er in de lucht. Vandaar dat ook de Feniciërs, de Grieken en de Romeinen de pelgrimsplek als heilig beschouwden in de puzzel van de Siciliaanse geschiedenis.

Venus verschijnt overal

Voorafgaand aan mijn eigen eerste bezoek kende ik Erice slechts uit het klassieke epos Aeneas van Vergilius. Als Aeneas, zoon van de godin van de liefde Aphrodite het brandende Troje verlaat, beginnen zijn omzwervingen om uiteindelijk in Rome terecht te komen. Onderweg breekt hij de nodige harten, met name dat van Dido. ‘Oh merciless love, is there any length to which you cannot force the human heart to go?’ vraagt zij, ook aan ons, als we het laatste stukje van de pelgrimage te voet afleggen. In Erice ziet Aeneas’ vader Venus verschijnen en hij sterft in vrede. De volgelingen willen voorgoed in Erice te blijven en ik begrijp waarom.

Venus, in al haar gedaantes, verschijnt overal. Haar symbool, de dennenappels, sieren elke poort en deur en wie haar zoekt, zal haar zelfs zien baden in de fontein van de prachtige Balio-tuin. Waar ooit haar tempel stond, staat nu het Castello di Venere: het kasteel van Venus. Het originele materiaal van de tempel is verwerkt in de middeleeuwse kerken. Erice kent er heel wat, maar het mooiste van alles is de Chiesa Madre, de moederkerk.

Heb je genoeg liefgehad?

Sicilianen kunnen liefhebben: elkaar, hun geschiedenis en gebruiken. Zoetigheden in een mooie verpakking. En het liefst van een befaamde pasticceria, zoals die van Maria Grammatico. Maria is Venus en Madonna inéén; en herkent me als ik haar winkel binnenloop om bocconcini voor mijn groep te bestellen. Sinds 1964 is zij een begrip. Maria werd op haar elfde met haar zusje naar de nonnen gestuurd, waar zij van zuster Stellina amandelkoekjes leerde maken. Haar droom was een zaak in de stad van de liefde, en die droom werd werkelijkheid. Volgens Maria stelt Dio, God, als hij ons de toegang tot de hemel verleent, maar één vraag: ‘Hai amato abbastanza?’ Heb je genoeg liefgehad? Wie een dag in Erice op Sicilië heeft gespendeerd, in ieder geval wel.