De plattegrond van Sint Petersburg
Als u al eens met mij bent mee geweest op een reis of dat nu naar Rusland, Amerika, Polen of Duitsland was, dan weet u het al: aan een verhaal over stadsontwikkeling en architectuur valt niet te ontkomen… Het is namelijk niet alleen mijn hobby en bijzondere interesse, het is ook het vak waar ik voor opgeleid ben.
Spiegel van de ziel van de stad met Hollandse wortels
Het begeleiden van reizen doe ik al sinds ik bouwkunde studeerde in de vorige eeuw en gaandeweg heb ik steeds meer verbanden en achtergronden leren zien tussen dat wat in een land is gebouwd en de aard van de mensen die er wonen. Op dit moment verdiep ik me vooral in de invloed van de Nederlandse vestingbouwers uit de 16e en 17e eeuw op de ontwikkeling van de steden Nieuw-Amsterdam (New York) en Sint Petersburg.
In de jaren 90 was ik de stadsarchitect van Bergen op Zoom. Een prachtig stadje met een roemrijk verleden vooral vanwege de ‘onneembaarheid’ ervan gedurende de oorlogen met Spanje en Frankrijk. Onneembaar vooral omdat de vestingwerken buitengewoon ingenieus waren ontworpen en aangelegd. Mijn beste vriend Viktor was in die tijd stadsarchitect van Sint Petersburg. Toen ik eens met hem rondliep door Bergen op Zoom en daar het Ravelijn bezocht – een onderdeel en overblijfsel van de vesting Bergen op Zoom – vertelde hij me: ‘wij hebben in Sint Petersburg ook een Ravelijn’.
Stad van Peter de Grote
Het is algemeen bekend dat Peter de Grote in 1679 de kunst van het bouwen van schepen in Holland kwam afkijken. Maar niet alleen leerde hij hier hoe je snelle, sterke en goede schepen kon maken, hij leerde nog veel meer. Onder andere hoe je in laagland steden kunt verdedigen met geavanceerde vestingwerken. Bij zijn langdurig verblijf in 1697 probeerde hij de vestingbouwer Menno van Coehoorn (de meester uit die tijd en zijn ontwerp van de vesting Bergen op Zoom is zijn meesterproef) over te halen om in Rusland te komen werken. Zowel Menno als zijn zoon Hendrik Casimir sloegen het aanbod om naar Rusland te komen beleefd af, maar hun ideeën hebben het wel gehaald. De door hen uitgewerkte principes zijn nauwgezet als onderlegger gebruikt bij de eerste plannen voor Sint Petersburg.
De vestingwerken die eerst zorgden voor een solide bescherming van de steden gingen in veel gevallen later knellen. Als de stad groeide bij economisch succes werd het steeds krapper binnen de omwallingen, en wanneer de vestingwerken nutteloos waren geworden kon de stad op een andere wijze groeien. In Sint Petersburg kon dat al nadat Peter de Zweden had verslagen in het begin van de 18e eeuw. Vooral met behulp van Italiaanse en Franse architecten naar de smaak van de tsarina’s Elizabeth en Catharina werd de stad uitgebreid naar het zuiden. Het patroon daarvoor was door Peter al geschetst: hij wilde de stad uitbreiden zoals Amsterdam dat had gedaan met de aanleg van de grachtengordel. Hij kende die uitbreiding goed: in het jaar 1717 woonde hij gedurende zijn 2e bezoek aan Nederland op het adres Herengracht 527.
Als u met mij meegaat naar Sint Petersburg dan wijs ik u op de herinneringen aan Nederland in deze prachtige stad waar tot op de dag van vandaag vaak nog naar Nederlands voorbeeld wordt gebouwd, hersteld of aangepast.
Reizen naar Rusland
Wilt u ook genieten van het interessante Sint Petersburg en andere historische steden in Rusland? En dat raad ik u zeker aan! Bekijk dan onze reizen naar Rusland!
Volg ons