Bezienwaardigheden Rusland

Lopend door het centrum van Moskou passeren de verschillende episodes uit de Russische geschiedenis de revue. Het verleden van tsaristisch Rusland komt binnen de muren van de oude veste, het Kremlin, helemaal tot leven. Aan de overkant van het kathedralenplein staat de Verkondigingskathedraal, geheel beschilderd met fresco’s. Maar ook kunt u in het hart van het oude rijk de meer recente geschiedenis waarnemen: de bestuursgebouwen uit de 20e eeuw die opgetrokken zijn in de vermaarde Sovjetstijl en de vele bouwkranen die de skyline markeren. Zij transformeren deze oude stad in een moderne metropool, die in hoog tempo de duurste stad van de wereld aan het worden is.

Bij het Rode Plein, dat sinds 1990 op de Werelderfgoedlijst staat, in het centrum van de Russische hoofdstad Moskou denkt u misschien al snel aan militaire parades uit de tijd van de Sovjet-Unie. Het beeld van stram marcherende soldaten langs de met bontmutsen getooide leden van het partijcongres staat velen nog op het netvlies. Het Rode Plein stamt echter al uit de 15e eeuw. De naam refereert niet aan het communisme, maar aan het Russische woord ‘krasnyj’, dat vroeger zowel ‘rood’ als ‘mooi’ betekende, maar tegenwoordig alleen nog voor ‘rood’ staat. De Basiliuskathedraal uit de 16e eeuw is het pronkstuk van het plein. Dit sierlijke kerkgebouw lijkt met zijn kleurrijke koepels afkomstig te zijn uit een sprookjesboek. Het Kremlin van Moskou is ook aan het Rode Plein te vinden. De Russische regering is hier gezeteld, maar u vindt er ook kathedralen en andere imposante bouwwerken. Voor het Kremlin staat het bekende mausoleum van oud-leider Lenin en er tegenover staat het immense warenhuis GUM.

Sommige gebouwen lijk je al je hele leven te kennen: het Witte Huis, de Chinese Muur, en natuurlijk het Kremlin! Hoewel de meeste oude Russische steden een kremlin hadden (het betekent gewoon 'versterking') moet je voor het Kremlin in Moskou zijn. Hier zie je dat Rusland een kruispunt is van culturen, op de grens van Europa en Azië. Even genoeg van alle machtige gebouwen? Voor een hapje, of om te shoppen, kun je terecht in het drie verdiepingen tellende ondergrondse winkelcentrum Okhotny Ryad, pal ten noorden van het Kremlin.

De Moskouse metrostations en stationshallen, die meer op miniatuurpaleizen met kroonluchters, beelden en weelderige mozaïeken lijken, zijn een attractie op zich. Toen in 1902 het idee van de ondergrondse werd geopperd, sprak men in de krant nog van een ‘onthutsend schaamteloze aantasting van de stad’. Nu mogen de Moskouse metrostations zich, na jarenlange intensieve arbeid en met behulp van de beste kunstenaars die het land rijk was, tot de mooiste en efficiëntste ter wereld rekenen. Met één kaartje kunt u de hele dag genieten van al dit moois, zolang u maar niet boven de grond komt! Enkele van de mooiste stations (zoals bijvoorbeeld Kievskaja) bevinden zich aan de 'ring' (lijn 5).

Eeuwen zuchtte Rusland onder het 'Mongoolse juk'. Toen Ivan IV (de verschrikkelijke) het kanaat van Kazan overwon, en de dreiging definitief ten einde was, moest dit natuurlijk gevierd worden. Er werd een prachtige kerk gebouwd. De kathedraal van de Voorbede van de Moeder Gods op de Greppel ziet er (vanwege de aanleiding) vrij oriëntaals uit. U kunt u niet voorstellen dat dit iconische gebouw bijna aan de sloopwoede van Stalin ten prooi viel!

De Izaäkkathedraal was de huwelijkskerk van de Romanovs. Dat waren geen bescheiden feestjes. Tot 14.000 mensen konden de dienst bijwonen (staand weliswaar, zoals dat in de orthodoxe kerk hoort). Het kostte architect Auguste de Montferrand heel wat hoofdbrekens om de enorme kerk op de drassige grond van Sint Petersburg te zetten. De enorme, met goud beslagen koepel beheerst de skyline van de stad. Als u wilt, kunt u de colonnade (de rand onder de koepel) bezoeken en genieten van het adembenemende uitzicht.

Tsaar Alexander II was de meest vooruitstrevende tsaar van allemaal. Hij maakte serieuze plannen om van Rusland een parlementaire democratie te maken. Hoe ironisch dat uitgerekend hij slachtoffer werd van een aanslag. Op de plek van de aanslag liet zijn zoon een adembenemend mooie kerk bouwen (vandaar de naam). Niet in de 'moderne' stijl van Sint Petersburg, maar in de 'oude' stijl van Moskou. Een boodschap in steen: onder Alexander III werd de klok weer teruggedraaid. Vlak bij, aan de Malaya Konyushennaya Ulitsa kun je goed bijkomen van al dat moois.

De collectie van het Hermitagemuseum is zo groot dat als je ieder object twintig seconden zou willen bekijken, je negen jaar non-stop bezig zou zijn... En dat in een prachtig paleis waar geschiedenis werd geschreven. De Hermitage is 'hors catégorie': alles doen is onmogelijk. Bepaal vooraf goed wat je wilt zien. Besteed wat tijd aan het paleis met zijn verhalen en je favoriete kunststromingen. Probeer bij binnenkomst 'preventief' naar de wc te gaan. In het paleis en museum zijn maar weinig toiletten!

Ruim driehonderd jaar regeerde het huis van Romanov over Rusland. In talloze door hen gebouwde paleizen en steden vindt u herinneringen aan de Romanovs. Sint Petersburg is daarvan het bekendste en mooiste voorbeeld. Centraal in Sint Petersburg staat het Winterpaleis dat nu de kunstverzameling van de Hermitage herbergt. De eerste collectie werd aangekocht door Catharina de Grote en alle tsaren na haar hebben deze uitgebreid. Maar niet alleen de paleizen van de Romanovs zijn de moeite waard. Ook de vele adellijke paleizen, zoals dat van de familie Joesoepov waar Raspoetin werd vermoord, of dat van de Stroganoffs waar de beroemde boeuff Stroganoff werd bedacht, verdienen een bezoek. ’s Avonds is het heerlijk genieten in het literaire café aan de Nevski Prospekt of in een van de vele theaters om te genieten van muziek van Tsjajkovski of Rachmaninov.

De zomerpaleizen van de tsaar vormen een parelsnoer rond de stad Sint Petersburg. Maar liefst zeven paleizen liggen er in de naaste omgeving van de stad. Peterhof (Petrodvorets) is daarvan het grootste en mooiste. In het park treffen we ook nog het kleine paleisje Monplaisir aan, dat naar Peters smaak geheel in Hollandse stijl werd ingericht. Beroemd werd het paleis door vele fonteinen met als pronkstuk de Grote Cascade die Simson uitbeeldt, die een leeuw verscheurt. Iedereen in de 18e eeuw wist dat Simson tsaar Peter voorstelde en de leeuw het pas overwonnen Zweedse rijk.

De stad van Peter de Grote telt maar liefst 17 theaters, waarvan het Mariinskitheater een van de beroemdste en toonaangevende opera- en ballethuizen is. Het theater heeft al verschillende namen gehad, waaronder het Kirovtheater, maar draagt nu de naam van tsarina Marie Alexandrovna. Het balletgezelschap van het theater gebruikt voor zijn internationale tournees nog steeds de naam Kirov.

De Nevski is het culturele en commerciële hart van de stad. Het 'uitzicht op de Neva', waar de straat zijn naam aan te danken heeft, wordt afgesloten door de Admiraliteit met zijn Gouden Spits: een van de symbolen van de stad. Doordat de straat zo breed is en de gebouwen eraan zo groot, vergeet je soms dat hij vier en een halve kilometer lang is! Bent u moe van uw verkenning, sla dan af in de Rubinstein Ulitsa, waar u de leuke restaurantjes en barretjes vindt. Hier is Sint Petersburg 'the city that never sleeps'.

Dat Russen zeer modebewust zijn, blijkt wel uit het feit dat je 24 uur per dag naar Fashion tv kunt kijken! In Sint Petersburg is Nevsky Prospect dé winkelstraat van de stad. Op deze beroemde boulevard kun je boodschappen doen bij tal van exclusieve designershops en trendy winkels. Maar ook meer betaalbare winkels als Zara, MaxMara en Versace hebben hier een vestiging. Gaat dit toch nog boven je budget? Dan is het Sadovajaplein, ongeveer 20 minuten lopen vanaf Nevsky Prospekt, een goed alternatief. Hier vind je heel veel leuke winkeltjes en een grote ‘zwarte markt’.

Ruslands oudste stad, Velikiy Novgorod, is een stad van ongekende schoonheid. Novgorod is gesticht in 859 door Rurik aan de oever van de rivier de Volchov, een van de oude handelsroutes tussen de oude Grieken en de Varjagen. De rijke (handels)geschiedenis van deze stad vindt u onder meer terug in de zeven naast elkaar gelegen kerken op het Yaroslav-hof. Ook in het kremlin van Novgorod bevinden zich schitterende monumenten. In de 11e-eeuwse Sophiakathedraal vindt u werkelijk prachtige iconen! Een hoogtepunt is het monument 1000 jaar Rusland. Alle personen, die voor de Russische geschiedenis (van 859 tot 1859) belangrijk zijn geweest, zijn terug te zien in dit indrukwekkende bronzen monument! Eén persoon is echter niet terug te vinden: Tsaar Ivan de Verschrikkelijke. Hij heeft de grootse stad Novgorod teveel kwaad gedaan…

Minder bekend maar absoluut de moeite waard zijn de oude steden van de zogenaamde Gouden Ring. Vladimir en Soezdal maken deel uit van deze stedenring ten noordoosten van Moskou en waren al machtig ver voor dat Moskou en Sint Petersburg dat werden. In deze oude Russische vorstendommen zijn talloze kerken en kloosters te zien, die zelfs de strijd tegen de Tataren hebben overleefd! Dit schitterende, voor velen onbekende plattelandsgebied komt tot leven door de verschillende legendes en verhalen rondom de rijke historie van de Gouden Ring. Pas in de jaren zestig kreeg deze regio deze bijnaam vanwege de enorme historische betekenis van de regio. Naast fraaie middeleeuwse handelssteden ligt hier ook het oude centrum van de Russisch-Orthodoxe Kerk: Sergjev Posad. Hier wordt duidelijk dat de Orthodoxe Kerk na jaren van onderdrukking en vervolging inmiddels weer springlevend is. Het aantal leden is in enkele jaren gegroeid tot meer dan zestig miljoen. Veel gelovigen zijn zeer devoot en zien Moskou als het ‘derde Rome’.

Het prachtige Vladimir werd al aan het begin van de 12e eeuw gesticht. Als hoofdstad van het vorstendom Rostov-Soezdal was Vladimir één van de mooiste steden in Europa, waar talrijke kerken van witte steen werden gebouwd. De wondermooie Uspenski-kathedraal overleefde gelukkig de allesverwoestende Mongoolse horde en zou voor zo’n 400 jaar de kerk de grootste kerk van Rusland blijven. De buitenmuren van de kerk zijn gedecoreerd met fraai snijwerk, terwijl de binnenmuren gesierd worden wandschilderingen van grote Russische meesters.

Een van de oudste steden in het oosten van Europees Rusland en de hoofdstad van de regio Tatarstan is ontstaan als fort aan de rivier Kazanka. Het kremlin van Kazan is een uniek complex van grote architectonische en historische schoonheid. In 2000 werd deze highlight zelfs uitgeroepen tot UNECO-werelderfgoed. Wat het fort zo bijzonder maakt? Twee geloven komen hier samen: een islamitische moskee én een Russisch-orthodoxe kathedraal! Kazan is ook een hippe jonge studentenstad met een van de oudste universiteiten van Rusland. De studenten van Kazan hebben Lenin en Tolstoi onder hun voorgangers.

De geboortestad van Boris Jeltsin heeft een zwaarbeladen geschiedenis. Hier werd het laatste tsarenpaar, de tsarevitsj en hun vier dochters na de Russische revolutie in juli 1918 vermoord. Op een half uurtje rijden van Jekatarinaburg, op een serene plek in het bos, staat het klooster van Ganina Yama. De lichamen van het tsarengezin zouden na hun executie door de bolsjewieken hiernaartoe zijn gebracht en gedumpt in een oude mijnschacht.

Het oudste, diepste en grootste zoetwatermeer ter wereld, bijna net zo groot als België, is een populaire vakantieplaats voor de Russen. Door de ongerepte natuur, de idyllische landschappen met houten datsja’s en de uitgestrekte bossen met dennen en berken wordt het Baikalmeer terecht de parel van Siberië genoemd. Hoewel de watertemperatuur in de zomer gemiddeld niet boven de 10 graden uitkomt, nemen regelmatig mensen een duik in het glasheldere blauwe water. Durft u het ook aan?

Na een paar dagen treinen met slechts uitzicht op het oneindige landschap van de uitgestrekte taiga en de vele naaldbomen en berken is het een verademing om uit te stappen in Irkoetsk. Dit is het hart van Rusland! Deze grote Russische stad heeft echt een eigen karakter: overal staan houten huisjes, sommige oud en wat vervallen, anderen kleurrijk opgeknapt. Vanwege de super strenge en lange winters worden de huizen op palen gebouwd om te voorkomen dat de koude grond het huis in trekt. Behalve de fotogenieke houten huisjes is ook het Znamenski-klooster een aanrader om te bezoeken.