Bezienwaardigheden Frankrijk

Vézelay, het schilderachtige dorpje in de Bourgogne, was in de middeleeuwen een van de belangrijkste bedevaartsoorden van Europa. Grote scharen pelgrims kwamen naar de Basiliek Sainte Madeleine, ter ere van Maria Magdalena. De beenderen van Maria Magdalena zouden in de 9e eeuw door een monnik vanuit uit Aix-en-Provence naar Vézelay zijn gebracht. Toen bekend werd dat het klooster van Vézelay de beenderen van Maria Magdalena in haar bezit had en dit feit ook nog eens werd erkend door de paus, werd het Franse dorpje overspoeld door pelgrims. Er kwamen zelfs zoveel mensen op af, dat er in 1096 een nieuwe kerk moest worden gebouwd. Vézelay werd bovendien het belangrijkste verzamelpunt in Frankrijk voor de pelgrimages naar Santiago de Compostela in Spanje.

Op circa 800 meter hoogte in de Franse Pyreneeën, bij het plaatsje Duilhac-sous-Peyrepertuse, ligt de ruïne van Château de Peyrepertuse. De naam ‘Peyrepertuse’ komt voort uit het Occitaanse ‘pèira’ (steen) en ‘pertusa’ (met gaten) en verwijst naar de rots waarop het kasteel staat. De eerste vermeldingen van het kasteel dateren van voor de kathaarse tijd. Het is dan ook geen kathaarse vesting, maar het kasteel bood wel onderdak aan talrijke sympathisanten van deze christelijke afsplitsing. De kasteelheer, Guilhem de Peyrepertuse, werd voor zijn steunbetuiging aan de katharen tot twee keer toe door de paus verbannen. Peyrepertuse heeft niet veel geleden onder de twintig jaar durende kruistocht van de Rooms-katholieke Kerk tegen de katharen, omdat Guilhem de Peyrepertuse zich in 1217 zonder tegenstand overgaf aan kruisvaarder Simon de Montfort. Toch werd het kasteel, in tegenstelling tot veel andere in de regio, nooit door De Montfort ingenomen.

De geschiedenis van château de Chenonceau is een ware roman, met in de hoofdrol de minnares van koning Hendrik II, Diane de Poitiers. Diane, de hertogin van Valentinois, was de meest aanbeden en invloedrijkste vrouw aan het Franse hof. Een positie die haar verzekerde van vele vijanden, onder wie koningin Catherine de Medici, de echtgenote van Hendrik II. Hendrik had weinig aandacht voor zijn vrouw en had, tot overmaat van ramp, zijn twintig jaar oudere minnares Diane ook nog eens een kasteel geschonken: Chenonceau, een vriendelijk, intiem kasteel dat aan het begin van de 16e eeuw was gebouwd. Diane veranderde het landelijke kasteeltje in een paleisje met koninklijke allure. Ze ontving er met zeer grote regelmaat de koning en zijn gevolg. Toen de koning in 1559 tijdens een toernooi dodelijk gewond raakte, besloot Catherine wraak te nemen op de door haar zo gehate minnares. Ze eiste dat Diane Chenonceau aan haar overdroeg. Catherine wijdde vervolgens al haar tijd en energie aan haar nieuwe onderkomen. Niets in Chenonceau mocht ooit nog herinneren aan de aanwezigheid van Diane. Catherine verfraaide Chenonceau met renaissanceornamenten en een nieuwe tuin. Het paleis werd via een brug, voorzien van twee boven elkaar geplaatste galerijen, verbonden met de andere oever van de rivier. De feestelijke opening van la Grande Galerie maakte Chenonceau tot het middelpunt van het Franse hofleven, van waaruit Catherine Frankrijk met strakke hand regeerde.

Op verzoek van de aartsengel Michael bouwde Aubert, de bisschop van Avranches, in 709 een klein kerkje vlak voor de kust van Normandië. Hier kon hij zich in alle rust en eenzaamheid terugtrekken om te bidden. De natuur hielp hem daarbij een handje: het vroegmiddeleeuwse kerkje was alleen bereikbaar als het eb was. Bij vloed werd de rotspartij omringd door water. Als u Mont-Saint-Michel nadert, wordt u getrakteerd op een prachtig schouwspel: een opeenstapeling van gotische 13e-eeuwse gebouwen, met de grote kerk op de top als absolute blikvanger. Jaarlijks bezoeken duizenden mensen dit eilandje, maar gelukkig zijn er voldoende kleine steegjes en straatjes waardoor u rustig kunt slenteren.

Wanneer de eerste wijn in de Bourgogne werd geproduceerd is niet bekend, maar toen de Romeinen de streek veroverden, werden de Bourgondische wijnstokken al gecultiveerd. Ongeveer 400 jaar na Chr. was er wijnbouw op redelijk grote schaal. Vanaf de middeleeuwen speelde de kerk een belangrijke rol in de productie van de Bourgondische wijnen. De meeste en grootste wijngaarden waren in het bezit van de kloosterorden. De cisterciënzer monniken van Citeaux legden zich toe op de wijnbouw en stichtten onder andere 'Clos de Vougeot', een van de beroemdste ommuurde wijngaarden ter wereld. Ook de adel hield zich bezig met het verbeteren van de kwaliteit van de Bourgondische wijnen. Tijdens de Franse Revolutie kwam hier verandering in. De kloosterorden werden ontbonden en veel edellieden eindigden onder de guillotine. De oorspronkelijke grote wijngoederen werden daardoor versnipperd en kwamen in handen van kleine boeren. Deze verkaveling wordt tot op de dag van vandaag gehandhaafd. De Bourgogne heeft veel wijnboeren: meer dan vijftigduizend.

De 800 jaar oude gotisch kathedraal van Saint-Étienne is de blikvanger van Metz. Door haar iets hogere ligging domineert zij het charmante historische centrum van deze Noord-Franse stad aan de Moezel. In dit mooie bouwwerk kunt u in de kooromgang prachtige glas-in-loodramen van Chagall met scènes uit het Oude Testament bewonderen. De Russische joodse kunstenaar Marc Chagall heeft in verschillende Franse kerken prachtige glasvensters gecreeërd. In zijn gebrandschilderde ramen komt zijn uitbundige kleurgebruik misschien wel het duidelijkst naar voren. De combinatie van deze moderne, kleurrijke glas-in-lood-ramen met de eeuwenoude middeleeuwse godshuizen is wondermooi. Het licht dat door de ramen binnenvalt geeft de vaak sobere kerkinterieurs iets mysterieus!

Dijon werd in de 10e eeuw de hoofdstad van het hertogdom Bourgondië. Op het hoogtepunt strekte het rijk zich uit tot ons huidige Noord-Holland! In het oude centrum ziet u nog altijd de sporen van dit roemruchte verleden. In de Rue Verrerie, een straatje in de oude koopmanswijk, bewondert u vele middeleeuwse vakwerkhuizen. Ook verschillende hôtels particulier van rijke inwoners van Dijon vragen uw aandacht. Bezoek ook zeker het prachtige Palais des Ducs waarin nu het Musée des Beaux Arts is gevestigd. Ook zijn het Musée Archéologique, het Musée de la Vie Bourguignonne en het Musée Rude absolute aanraders!

Na vier jaar oorlog en bezetting waren de Duitsers voorbereid op een invasie van de geallieerden. Deze werd verwacht bij Calais, waar de afstand tussen Engeland en het vasteland het kleinst was. Dat deze in Normandië plaats zou vinden, kwam voor de meesten van hen dan ook als donderslag bij heldere hemel. Met twee regels uit een gedicht van Verlaine, uitgezonden door de BBC, lieten de geallieerden het Franse verzet weten dat operatie Overlord zou beginnen. In de vroege ochtend van 6 juni 1944 verlieten de eerste van uiteindelijk meer dan 150.000 soldaten hun landingsvaartuigen.
D-Day markeerde het begin van de bevrijding van West-Europa uit de handen van de Duitse bezetters. Op de stranden van Normandië, bij Pegasus Bridge en bij Pointe du Hoc ervaart u hun strijd en de ongelooflijke prestatie die zij hebben geleverd. U ziet ook de gevolgen: de enorme begraafplaatsen waar duizenden gesneuvelden hun laatste rustplaats zo ver van huis hebben gevonden.

Al eeuwenlang stroomt de Loire met haar ongetemde wateren langs witte zandbanken en graaft haar bedding in zacht tufkrijtsteen. De overvloedig begroeide wijngaarden op de hellingen, de statige bossen en de plassen verlenen de tuin van Frankrijk een vredige schoonheid en een buitengewone afwisseling in landschappen. Niet vreemd dat de koningen en de adel van Frankrijk in deze betoverende omgeving hun even betoverende kastelen lieten bouwen. Zo bouwde koning Frans I het grootse jachtslot van Chambord en verbleef regelmatig in het kasteel van Amboise. Maar in tal van stadjes en dorpjes in de vallei van de rivieren de Loire en de Cher kunt u van de sprookjesachtige pracht en praal van de Franse adel genieten.

Het Centre Pompidou in Metz is een monumentaal en modern bouwwerk dat in 2010 zijn deuren opende. Aan de achterzijde van het hoofdstation werd door de Japanse architect Shigeru Ban en Fransman Jean de Gastines een bouwvorm ontworpen die doet denken aan een enorme circustent. De indrukwekkende golvende dakconstructie wordt ook wel vergeleken met een traditionele Chinese hoed. Het ‘zwevende’ witte dak, dat er aan de onderzijde uitziet als een enorm net, rust op vier pijlers en bestaat uit gelamineerd sparrenhout dat is bekleed met een waterdichte membraan laag van glasvezel en teflon. Daardoor lijkt het gebouw, als het ’s nachts wordt verlicht, volkomen transparant. Een prachtig schouwspel!

Gezellige stadjes, idyllische baaien en spectaculaire zonsondergangen: Corsica heeft het allemaal! Een van de meest bijzondere stadjes is Bonefacio, prachtig gelegen op hoge, witte krijtrotsen. Overal in de bovenstad, met kronkelige straatjes en middeleeuwse huizen, heeft u prachtige doorkijkjes op de helderblauwe Middellandse Zee. In het uiterste zuidelijke puntje kunt u van het meest prachtige uitzicht genieten: aan de horizon ligt Sardinië. Aan de voet van de rotsen ligt de benedenstad, verscholen in een beschutte inham. In de sprookjesachtige oude haven ziet u de vissersbootjes en plezierjachten die af en aan varen.

In de Noord-Franse stad Lens is in 2012 een nieuw museum geopend. Dit feit past binnen de nieuwe Franse ‘traditie’ om kunst naar de ‘buitengewesten’ te verplaatsen. Na het Centre Pompidou, dat zijn vleugels uitsloeg in Metz, is het nu de beurt aan het Louvre. Op een voormalig mijnterrein ontwierp het Japanse architectenbureau SANAA het satellietmuseum. Dit bureau, dat in 2010 de Pritzker Prize – binnen de architectuurwereld het equivalent van de Nobelprijs – won, realiseerde met een aaneenschakeling van verschillende bouwvolumes een groot en modern paleis van glas en staal. Hierin kan de rijke collectie van het Louvre in steeds wisselende samenstelling getoond worden.

Dit oude zwembad, gebouwd in de jaren 30 van de vorige eeuw in art decostijl, was indertijd bekend als het mooiste zwembad in Frankrijk. Het was een belangrijk punt in het sociale leven van Roubaix en er kwam dan ook veel protest toen het in 1985 moest sluiten wegens instortingsgevaar. Het stadsbestuur besloot in 1990 het gebouw van het oude zwembad om te vormen tot een museum onder leiding van de architect Jean-Paul Philippon. Die had ook deelgenomen aan de renovatie van het musée d'Orsay in Parijs. Na lange werkzaamheden, waarbij het gewelf verstevigd werd, is het Musée La Piscine 11 jaar later geopend. Philippon heeft de authentieke sfeer van het zwembad behouden door de collecties van het Museum van Roubaix te installeren in de oude douchecabines en badkamers, en rond het zwembad. De museumbezoekers hebben inmiddels de zwemmers vervangen, maar de schoonheid van het gebouw is nog steeds indrukwekkend.

De bijzondere lichtinval, de rust en de prachtige landschappen: de schoonheid van de Franse Côte d’Azur trekt al eeuwenlang kunstenaars. Hiertoe behoren onder andere de impressionisten Renoir en Monet, maar ook Matisse, Chagall, Picasso en Soutine. In dit gebied zijn dan ook tal van musea te vinden waarin u de werken van deze beroemde kunstenaars kunt bewonderen. Maar ook op straat kunt u van kunst genieten. Als u door de kuststeden wandelt, ziet u namelijk overal kunstenaars aan het werk. Neem ook eens een kijkje in een van de vele ateliers die de steden rijk zijn. Kortom: de Côte d’Azur biedt niet alleen zon en zee, maar ook volop cultuur!

Rond 1900 was Nancy, samen met Parijs, het centrum van de art nouveau in Frankrijk. Onder aanvoering van Emile Gallé, een bekende glaskunstenaar, keramist en meubelontwerper, ontstond in deze Noord-Franse stad een heel eigen variant van de art nouveau. De naam van deze stroming, école de Nancy, was afgeleid van de art nouveauschool die Gallé in 1901 oprichtte. De doelstellingen van de school van Nancy waren onder andere om te werken in gemeenschappelijke ateliers, om gezamenlijk tentoonstellingen te houden en het kunstambacht aan te passen aan de nieuwe industriële productie. Gallé zag hier de terugkeer tot de natuur als belangrijkste motivatiebron voor de kunst. Met de école streefde Nancy Parijs voorbij als centrum van de art nouveau.

‘Ik wil het onmogelijke! De andere schilders schilderen een brug, een huis, een boot. Ik wil de atmosfeer schilderen waarin de brug, het huis, de boot zich bevindt, de schoonheid van de stemming, en dat is niets anders dan het onmogelijke.’ Met deze woorden beschreef Claude Monet zijn visie op de schilderkunst en daarmee de essentie van het impressionisme: het vastleggen van de stemming en de atmosfeer. Monet wordt gezien als de grondlegger van het impressionisme; hij had de revolutionaire techniek van het impressionistisch schilderen als geen ander onder de knie. In de vele waterlelieschilderijen die Monet in zijn huis en tuin in Giverny schilderde komt zijn visie op de schilderkunst het beste tot zijn recht!

‘Ik heb een beetje de zonnebloem…’, zo schreef Van Gogh in een brief aan zijn broer. Toen Vincent van Gogh in 1888 naar Arles verhuisde, werd hij getroffen door het bijzondere licht en de kleuren van het landschap. In augustus stonden de zonnebloemen volop in bloei. De schilder raakte door dit beeld zo geïnspireerd, dat hij de gele bloemen op doek begon vast te leggen. Hij schilderde verschillende stillevens, waarbij het opvalt dat hij ook de uitgebloeide zonnebloemen opnam. Met name zijn collega en vriend Paul Gauguin was zeer gecharmeerd van zijn ‘zonnebloemenwerk’. Gauguin vereeuwigde de ‘zonnebloemenschilder’ – zo noemde hij Van Gogh – werkend aan zijn zonnebloemen in een schilderij, dat deze toepasselijke naam kreeg.

Het beroemdste museum in Parijs is, ondanks de lange rijen en de vele zalen, toch echt een ‘must see’. Er is heel erg veel te zien. Maak voor uw bezoek daarom wel een keuze tussen de vele zalen en periodes die u hier kunt bewonderen. Mona Lisa en de Venus van Milo zijn slechts twee van de vele hoogtepunten van dit immense museum.

In dit voormalige treinstation ziet u de mooiste impressionistische werken van Frankrijk. Schilderijen van Monet, Manet, Pissarro en Cézanne sieren de muren van dit prachtige gebouw. Maar vergeet ook de art nouveau-stijlkamers op de eerste verdieping niet: een lust voor het oog!

In de tuin en de vroegere salons en kamers van het voormalige hotel Biberin, ooit het woonhuis van de kunstenaar, vindt u prachtige beeldhouwwerken van Auguste Rodin (1840-1917). Rodin was de meest vooraanstaande beeldhouwer uit zijn tijd en een van de geliefdste kunstenaars van Frankrijk. Rodin wordt wel eens de grondlegger van de moderne beeldhouwkunst genoemd. Zijn werken worden gekenmerkt door een groot realisme, in tegenstelling tot de werken van de meeste van zijn voorgangers. Zij maakten vaak mythologische en allegorische voorstellingen. Auguste Rodin is vooral bekend om zijn krachtige beeldhouwwerken, maar hij maakte ook wereldberoemde schetsen en tekeningen.

In de tuin van het afgebroken Palais des Tuileries vindt u in de oranjerie de beroemde waterlelieschilderijen van Monet. Neem plaats op de bankjes die midden in de twee ovale zalen zijn geplaatst en laat de illusie van deze impressionistische schilderijen op u inwerken.

In het Centre Pompidou heeft de moderne kunst, van de beginjaren tot aan eigentijdse kunst, een plek heeft gevonden. Het opvallende bouwwerk, een ontwerp van de toen nog onbekende Renzo Piano lijkt binnenstebuiten gekeerd. Het werd in 1977 geopend en vormt al 40 jaar een belangrijk herkenningspunt in de stad. De collectie behoort tot de absolute top qua moderne kunst.

Aan de rand van het Bois de Boulogne, is sinds een paar jaar een indrukwekkend bouwwerk te vinden: het Musée Fondation Louis Vuitton. Volgens kenners heeft de wereldberoemde architect Frank O. Gehry zichzelf, na het Guggenheim in Bilbao, opnieuw overtroffen: de glazen constructie straalt een ongekende bewegelijkheid en transparantie uit. De zalen lijken wel om de kunstwerken heen gebouwd. De collectie zelf is ook adembenemend: Vuitton heeft een grootse collectie hedendaagse kunst.