Bezienwaardigheden Finland

De Finse hoofdstad is een bijzondere combinatie van westerse en Oost-Europese invloeden. Helsinki is ook een ideale stad voor architectuur- en designliefhebbers! Finse ontwerpers en architecten zijn bekend om hun prachtige, eenvoudige en functionele designs en hedendaagse uitstraling. Deze uitstraling is zo fameus, dat Helsinki in 2012 werd uitgeroepen tot ‘design capital of the world’. Nog steeds draagt Helsinki deze titel met verve. Zo wordt elk jaar de designweek georganiseerd, waarbij het beste van het Finse design aan het grote publiek wordt gepresenteerd. En deze Finse vormgeving heeft veel hoogstandjes voortgebracht. De Iitala-glasfabriek is bijvoorbeeld erg bijzonder! Hier wordt het beroemdste glaswerk van Finland gemaakt, zoals de tijdloze Aalto-vaas.

U zou het wellicht niet verwachten maar Helsinki kent veel moderne architectuur. Zo is het Arabia-district, een voormalig industriecomplex dat nu een indrukwekkende woon-, werk- en opleidingswijk is, erg indrukwekkend. Het industriële verleden van de wijk is duidelijk zichtbaar, maar u kunt hier tevens de bijzondere nieuwbouw bewonderen. Een ander spectaculair voorbeeld van moderne Finse kerkarchitectuur is de Rotskerk. Dit wereldberoemde gebouw is ontworpen door de gebroeders Timo en Tuomo Suomalainen. De kerk is gebouwd in een rotsheuvel, waarbij het indrukwekkende koepeldak van glas en koper is gemaakt.

Een van de beroemdste Finse kunstenaars is Akseli Gallen-Kallela (1865-1931). Hij schilderde voornamelijk Finse landschappen en maakte indrukwekkende schilderijen en fresco’s geïnspireerd op de Kalevala, het Finse nationale heldenepos, die een grote bijdrage leverden aan het Finse identiteitsgevoel. Deze voorliefde had alles te maken met het Finse verlangen naar een eigen culturele identiteit, dat in de 19e eeuw toenam na een eeuwenlange Zweedse en Russische overheersing. Toen Finland in 1917 eindelijk onafhankelijk werd, was Gallen-Kallela uitgegroeid tot de nationale schilder van Finland. Het museum is gevestigd in zijn voormalige woonhuis, en de collectie omvat zijn gehele artistieke oeuvre: van schilderijen en tekeningen tot grafieken en sculpturen.

Wie aan Fins Lapland denkt, denkt behalve aan Samen en een ruig landschap vast en zeker ook aan de husky’s. De geschiedenis van deze sledehonden begint zo’n 4.000 jaar geleden. Toen spanden nomadische stammen in het noorden van Siberië voor het eerst honden voor een slede om hun lasten te trekken. Sindsdien gebruiken bewoners van koude en moeilijk begaanbare poolgebieden husky’s voor hun vervoer. Hoewel de sneeuwscooter tegenwoordig grotendeels de functie van de honden vervangen heeft, blijft de charme voor de husky’s bestaan. De zelfstandige en betrouwbare dieren met hun dikke vacht zijn door hun niet uitputtende uithoudingsvermogen niet stuk te krijgen. Eenmaal voor de slede gebonden, staan ze altijd weer kwispelend met hun staart te popelen om te gaan.

Als u boven de poolcirkel reist, maakt u kennis met de Samen, ook wel Lappen genoemd. Al 4.000 jaar lang bewonen zij dit ruige gebied. De Samen zijn een van de kleinste oervolkeren op de wereld en van oorsprong nomaden. Tegenwoordig hebben ze een vaste woonplaats, maar ’s zomers volgen de rendierhouders en hun families nog steeds de trek van de dieren van de wouden naar de berggebieden. Dit trotse volk houdt zijn tradities en leefwijze in ere. Een voorbeeld hiervan is de joik, een van de oudste traditionele muziekvormen in Europa. De joik vormt de steevaste basis voor de Samische volksmuziek en is een totaal andere manier van zingen dan de algemene westerse opvatting. Het lijkt op jodelen, ritmische klanken en lettergrepen versmelten met elkaar en als luisteraar wordt u meegesleept door de bezongen gevoelens.

Het klinkt wellicht raar, maar u kunt midden in de zomer een bezoek brengen aan de kerstman. De kerstman woont in Finland in het plaatsje Rovaniemi dat op de poolcirkel ligt. Rondom zijn huis is een dorp aangelegd, waar winkels en restaurants zijn zodat je het gehele jaar door kerstinkopen kunt doen onderwijl genietend van warme chocolademelk en rendierstoofpot. Ook is er het postkantoor waar je twee brievenbussen hebt: in de ene bus gooi je de post die meteen verstuurd moet worden, en in de andere gooi je jouw kerstpost. De kerstman zorgt er voor dat je post een paar dagen voor de kerst bij je familie en vrienden wordt afgeleverd. Op een aangrenzend veld staan rendieren te grazen. In deze tijd van het jaar kunnen ze lekker bijeten want over een half jaar hebben ze het weer heel druk met het rondrijden van de rondborstige lang bebaarde grijsaard en zijn slee vol pakjes. Om dicht bij de rendieren te komen moet je entree betalen. Maar dat is het zeker waard, want ondanks dat je boven de poolcirkel veel rendieren tegenkomt, ze zijn nooit zo dichtbij dat je ze kunt aaien of ze eens diep in de ogen kunt kijken.

Ten noorden van de poolcirkel doet zich een wonderlijk natuurverschijnsel voor: de zon gaat niet onder de horizon. Een ‘nooit meer slapen’-gevoel kan u nachtenlang uit bed houden: het stralende weer, openstaande bloemen en fluitende vogels zullen u ertoe verleiden nog een wandeling te maken. In feite is er natuurlijk een wetenschappelijke verklaring voor dit wonder. De as van de aardbol staat scheef ten opzichte van de rotatie om de zon. We noemen de noordelijke breedtegraad van 66 graden 33 minuten de poolcirkel en dit is de grens waarboven met helder weer de zon in de zomer zichtbaar blijft. De stralende bol geeft niet alleen licht, maar ook warmte; de temperatuur in het binnenland van Noord-Scandinavië komt regelmatig boven de 30 graden.
Hoe noordelijker u zich bevindt, hoe langer de middernachtzon zich laat zien. Op de Noordkaap is het van 14 mei tot 29 juli mogelijk. Het is een merkwaardig gezicht als de zon daar eind juni hoog boven de zee blijft hangen! In Fins en Zweeds Lapland zijn er wekenlang zonnige nachten mogelijk, net als in Noord-Noorwegen, waar de zee in noordelijke richting alles nog spectaculairder maakt. IJsland ligt net onder de poolcirkel, maar ook daar worden de zomernachten niet donker.

Het midden en zuiden van Finland staat bekend om zijn uitgestrekte merengebieden. Karelië, nu deels Fins maar grotendeels Russisch, is een van de mooiste. U ziet hier kristalheldere meren die door fraaie bos- en graslanden worden omgeven. In dat fraaie groene landschap liggen knusse dorpjes zoals Lappeenranta en Nurmes, waarin nog typisch Karelische architectuur te vinden is: huizen in de vorm van blokhutten met decoratief beschilderd houtsnijwerk rondom ramen, deuren en daklijst. Scandinavië op zijn mooist!